ایستاسازه
En Ar

خانه - خدمات ایستاسازه - پایدارسازی گود عمیق - تحلیل و مدیریت ریسک در پروژه های گودبرداری (Risk Assessment in excavation Projects)

پروژ ه های گودبرداری در مناطق شهری همیشه در معرض خطر هستند. از این رو در طراحی سازه نگهبان باید حاشیه ایمنی مناسب در نظر گرفته شود. روش های سنتی ارزیابی پایداری شیب که معمولا بر پایه قضاوت های تجربی مانند مفهوم ضریب اطمینان و روش تعادل حدی استوار است عدم قطعیت ها را در نظر نمی گیرند. تلاش ها برای کمّی کردن عدم قطعیت ها و ریسک های موجود، موجب پیدایش رویکردهای مبتنی بر ریسک، در پروژه های گودبرداری گردید. تحلیل قابلیت اطمینان و تحلیل ریسک روش های توسعه یافته ای برای غلبه بر این مشکل می باشند. در این روش، ضریب اطمینان بر اساس پارامترهای عدم قطعیت (Uncertainty Parameters) و سطح ریسک قابل قبول تعیین می شود. این روش را می توان برای ارزیابی ریسک و اقدامات لازم برای کنترل خطرات استفاده نمود. با استفاده از این روش ها می توان ریسک را ارزیابی و تحلیل کرده و اقدامات لازم را جهت کنترل ریسک انجام داد. روش شبیه سازی مونت کارلو یکی از ابزارهای ارزیابی احتمالاتی می باشد که بسیاری از عدم قطعیت ها را به منظور سنجش ایمنی پایداری ترانشه های گودبرداری لحاظ می کند.

اخباری که بعضاً در مورد واژگونی ساختمان های مجاور در حین گودبرداری منتشر می شود، ریسک پذیری و اهمیت این موضوع را نشان می دهد. تحلیل سازه های ژئوتکنیکی مبتنی بر ارزیابی ریسک به دلیل عدم قطعیت ها در مسائل ژئوتکنیکی افزایش یافته است. مدیریت ریسک عبارت است از کاربرد سیستماتیک رویه ها، شیوه ها و سیاست های مدیریتی برای شناسایی، آنالیز، ارزیابی، کاهش و نظارت بر ریسک و کاهش آن با توجه به روش های مناسب و اصول مدیریتی است.

گودبرداری عمیق در بزرگراه نیکول - تحلیل و مدیریت ریسک در پروژه های گودبرداری
گودبرداری عمیق در بزرگراه نیکول در سنگاپور که با شکست تیر بادبندی گسیخته و منجر به فاجعه شد

اخیراً مطالعاتی با هدف بهبود عوامل ریسک با تأکید بر اهمیت تحلیل عدم اطمینان و تأیید روش های احتمالاتی به عنوان ابزاری مفید برای تصمیم گیری انجام گرفته است. یکی از ویژگی های مهم در ارزیابی ریسک این است که با بررسی و آنالیز حالت های مختلف ریسک (به عنوان مثال آنالیز هزینه – سود) تصمیم گیری های بعدی تسهیل می شوند. به دلیل تنوع عدم قطعیت ها یک ضریب اطمینان ثابت در مسائل مختلف، احتمال خرابی پی را بر عهده دارد.

طراحی مبتنی بر ارزیابی ریسک در مهندسی ژئوتکنیک
•طراحی مبتنی بر ارزیابی ریسک در مهندسی ژئوتکنیک

از دیگر نتایج طراحی مبتنی بر ریسک، کمّی کردن مقدار اعتماد پذیری سازه می باشد که این مقدار، شاخص قابلیت اطمینان (Reliability Index) نامیده می شود. مقدار ضریب اطمینان لزوما دلیلی بر پیش بینی عملکرد خوب پایداری شیب نیست.

از آن جایی که یکی از محدودیت های ضریب اطمینان وجود عدم قطعیت در مشخصات خاک است، بنابراین در صورتی که بتوان تغییر پذیری مشخصات ورودی تحلیل پایداری از جمله چسبندگی، زاویه اصطکاک و وزن مخصوص خاک را در قالب چگالی احتمالاتی تعریف کرد، آن گاه ضریب اطمینان شیب نیز از یک چگالی احتمالاتی پیروی خواهد کرد. در طراحی ها باید تعادل بین ایمنی و هزینه ساخت مدنظر گرفته شود.

از آن جایی که ضریب اطمینان به صورت یک عدد دقیق بیان می شود و هیچ گونه مسائل اجرایی و عدم قطعیت های موجود خاک در آن لحاظ نمی گردند، ممکن است تحلیل با ضریب اطمینان بیشتر، احتمال خرابی بیشتری نسبت به تحلیل با ضریب اطمینان کمتر در پروژه های گودبرداری و ژئوتکنیکی را داشته باشد.


احتمال گسیختگی و رابطه آن با ضریب اطمینان


برای بررسی و ارزیابی یک متغیر تصادفی، یک منحنی مشابه شکل زیر در نظر گرفته می شود که تابع توزیع احتمال نام دارد. محور قائم بیان می کند که چقدر احتمال دارد یک متغیر تصادفی برابر هر یک از مقادیر نشان داده شده در محور افقی باشد. احتمال اینکه مقدار متغیر x از یک مقدار مشخص کمتر باشد برابر سطح هاشور خورده زیر نمودار است.

تابع توزیع احتمال
تابع توزیع احتمال

تعیین احتمال گسیختگی در کارهای حرفه ای رایج نیست. زیرا آیین نامه های طراحی، مقدار مجاز احتمال گسیختگی را ارائه نمی کنند. آیین نامه ها مقدار متداول ضریب اطمینان را ذکر می کنند ولی اشاره ای به حداکثر احتمال قابل قبول برای گسیختگی نمی کنند.

در شکل زیر فرآیند مدیریت ریسک در پروژه های گودبرداری قابل مشاهده است.

فرآیند مدیریت ریسک - تحلیل ریسک در پروژه های گودبرداری
فرآیند مدیریت ریسک

برای کاهش ریسک می توان از روش های زیر استفاده کرد:


  • جابه جایی: برای مثال استفاده از یک سنگ شکن به جای روش های دستی
  • جداسازی: مانند استفاده از دیوار بتنی جهت جداسازی پیاده رو و دستگاه های متحرک برای کاهش خطر تصادف
  • اقدامات مهندسی: مانند شمع زنی و ایجاد پله (بِرم) در کناره های گودبرداری برای کاهش ریسک

در محاسبه و ارزیابی ریسک پروژه های گودبرداری و ژئوتکنیکی، تفاوت های اقتصادی و عملکرد سازه موقت و دائم نیز باید مد نظر قرار بگیرد. در مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، سازه موقت، سازه ای است که برای تجهیز کارگاه و در جهت اجرای عملیات اصلی و حفاظتی به صورت موقت اجرا می شود. کلمه موقت معمولا باعث اشتباه شده، در بسیاری از کارها اندازه گیری مقاومت و دوام پایدارکننده خاک و کنترل آب زیرزمینی نیاز به مقاومت کافی و همچنین دوام کافی برای سال های متمادی دارد، بخصوص در گودبرداری های عمیق و وسیع در شهرهای بزرگ، که گود به مدت طولانی به حال خود رها می گردد. در این صورت طراح سازه موقت وظیفه دارد یک راه حل کافی و مطمئن ولی متناسب با زمان و بدون تلف کردن مصالح و تحمیل هزینه های غیر قابل پیش بینی ارائه نماید. بنابراین در طراحی بسیاری از برنامه های گودبرداری، باید قبول احتمال گسیختگی و یا تغییر شکل به دلیل ریسکی که به ایمنی و زندگی دیگران مربوط است، بسیار کم باشد. تصمیم گیری و تصمیم سازی بر اساس ریسک های موجود، وقتی انجام می شود که از دست دادن اقتصاد مد نظر باشد و نه از دست دادن و یا به خطر افتادن ایمنی و سلامت افراد. بنابراین در طراحی بسیاری از برنامه های گودبرداری، ابتدا بایستی ریسک به دقت شناسایی، ارزیابی و تحلیل شود. در ارزیابی و تحلیل ریسک پروژه ها، محاسبه هزینه های اولیه، هزینه های ساخت، هزینه های ناشی از گسیختگی و احتمال گسیختگی در رابطه با روش های  مختلف پایدارسازی تعیین می گردد. در شکل زیر روند ارزیابی کمّی ریسک قابل مشاهده است.

روند ارزیابی کمّی ریسک - شبیه سازی مونت کارلو
روند ارزیابی کمّی ریسک

ارزیابی پایداری گود به روش شبیه سازی مونت کارلو


با توجه به تغییرپذیری ذاتی خاک، روش های مبتنی بر ریسک و آنالیز قابلیت اعتماد نسبت به تحلیل های قطعی ارجح است. همانطور که قبلا بیان گردید روش شبیه سازی مونت کارلو دقیق ترین روش تحلیل قابلیت اعتماد می باشد. ارزیابی و تحلیل پایداری گود به روش شبیه سازی مونت کارلو دارای چهار گام به صورت زیر می باشد.


  1. مشخصه های تصادفی بر اساس میانگین، ضریب تغییرات و تابع توزیع احتمال آنها تولید می شوند.
  2. مقدار ضریب اطمینان با استفاده از تابع عملکرد و با توجه به مقدار عددی انتخاب شده در مرحله اول محاسبه می گردد.
  3. مراحل یک و دو به تعداد بسیار زیادی تکرار می شود و مقدار ضریب اطمینان برای هر تکرار، محاسبه می گردد.
  4. احتمال وقوع روانگرایی برابر  با سطح زیر نمودار ضریب اطمینان در محدوده پاسخ های کوچکتر از یک خواهد بود. سطح زیر نمودار برابر است با نسبت تعداد پاسخ های کوچکتر از یک به تعداد کل تکرارها
سطح زیر نمودار در ارزیابی ریسک در مهندسی ژئوتکنیک در شبیه سازی مونت کارلو

نخستین گام در شبیه سازی مونت کارلو ساختن اعداد تصادفی ورودی می باشند. اعداد تصادفی بر اساس متغیرهای میانگین، ضریب تغییرات، تابع توزیع احتمال فرضی و همبستگی بین متغیرها ساخته می شوند. ضریب تغییرات متغیرهای خاک را می توان به سه روش محاسبه کرد. به دلیل محدودیت های موجود، استفاده از ضرایب پیشنهادی محققین قبلی بیشترین کاربرد را در تحلیل قابلیت اعتماد دارد.

تابع توزیع احتمال رایج در مشخصات ژئوتکنیکی عبارتند از: توزیع نرمال، توزیع لاگ نرمال و توزیع بتا. در ادبیات فنی نوع تابع توزیع احتمال برای مشخصه هایی که ضریب تغییرات آن ها کمتر از 25 درصد باشد، توزیع نرمال و درصورتیکه ضریب تغییرات بیشتر از 25 درصد باشد توزیع لاگ نرمال پیشنهاد شده است. تابع توزیع احتمال لاگ نرمال با ضریب تغییرات بیشتر از 25 درصد بسیار به حالت نرمال نزدیکتر است. احتمال خرابی همانطور که در قبل گفته شد برابر سطح زیر نمودار تابع چگالی احتمال ضریب اطمینان در محدوده پاسخ های کوچکتر از یک می باشد. سطح زیر نمودار تابع چگالی احتمال برابر مقدار تابع چگالی احتمال تجمعی ضریب اطمینان می باشد.

پایدارسازی گود به روش مهارگذاری
پایدارسازی گود به روش مهارگذاری
عدم اطمینان در مشخصات خاک در شبیه سازی مونت کارلو
عدم اطمینان در مشخصات خاک

در زمینه پایدارسازی گود بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه مطالعات ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید :

در زمینه بهسازی خاک بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه طراحی و مشاوره ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه تخریب و خاکبرداری بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه ابنیه و ساختمان بیشتر مطالعه کنید : 

مطالب مرتبط :

تحلیل و مدیریت ریسک در پروژه های گودبرداری (Risk Assessment in excavation Projects)

پروژ ه های گودبرداری در مناطق شهری همیشه در معرض خطر هستند. از این رو در طراحی سازه نگهبان باید حاشیه ایمنی مناسب در نظر گرفته شود. روش های سنتی ارزیابی پایداری شیب که معمولا بر پایه قضاوت های تجربی مانند مفهوم ضریب اطمینان و روش تعادل حدی استوار است عدم قطعیت ها را در نظر نمی گیرند. تلاش ها برای کمّی کردن عدم قطعیت ها و ریسک های موجود، موجب پیدایش رویکردهای مبتنی بر ریسک، در پروژه های گودبرداری گردید. تحلیل قابلیت اطمینان و تحلیل ریسک روش های توسعه یافته ای برای غلبه بر این مشکل می باشند. در این روش، ضریب اطمینان بر اساس پارامترهای عدم قطعیت (Uncertainty Parameters) و سطح ریسک قابل قبول تعیین می شود. این روش را می توان برای ارزیابی ریسک و اقدامات لازم برای کنترل خطرات استفاده نمود. با استفاده از این روش ها می توان ریسک را ارزیابی و تحلیل کرده و اقدامات لازم را جهت کنترل ریسک انجام داد. روش شبیه سازی مونت کارلو یکی از ابزارهای ارزیابی احتمالاتی می باشد که بسیاری از عدم قطعیت ها را به منظور سنجش ایمنی پایداری ترانشه های گودبرداری لحاظ می کند.

اخباری که بعضاً در مورد واژگونی ساختمان های مجاور در حین گودبرداری منتشر می شود، ریسک پذیری و اهمیت این موضوع را نشان می دهد. تحلیل سازه های ژئوتکنیکی مبتنی بر ارزیابی ریسک به دلیل عدم قطعیت ها در مسائل ژئوتکنیکی افزایش یافته است. مدیریت ریسک عبارت است از کاربرد سیستماتیک رویه ها، شیوه ها و سیاست های مدیریتی برای شناسایی، آنالیز، ارزیابی، کاهش و نظارت بر ریسک و کاهش آن با توجه به روش های مناسب و اصول مدیریتی است.

گودبرداری عمیق در بزرگراه نیکول - تحلیل و مدیریت ریسک در پروژه های گودبرداری
گودبرداری عمیق در بزرگراه نیکول در سنگاپور که با شکست تیر بادبندی گسیخته و منجر به فاجعه شد

اخیراً مطالعاتی با هدف بهبود عوامل ریسک با تأکید بر اهمیت تحلیل عدم اطمینان و تأیید روش های احتمالاتی به عنوان ابزاری مفید برای تصمیم گیری انجام گرفته است. یکی از ویژگی های مهم در ارزیابی ریسک این است که با بررسی و آنالیز حالت های مختلف ریسک (به عنوان مثال آنالیز هزینه – سود) تصمیم گیری های بعدی تسهیل می شوند. به دلیل تنوع عدم قطعیت ها یک ضریب اطمینان ثابت در مسائل مختلف، احتمال خرابی پی را بر عهده دارد.

طراحی مبتنی بر ارزیابی ریسک در مهندسی ژئوتکنیک
•طراحی مبتنی بر ارزیابی ریسک در مهندسی ژئوتکنیک

از دیگر نتایج طراحی مبتنی بر ریسک، کمّی کردن مقدار اعتماد پذیری سازه می باشد که این مقدار، شاخص قابلیت اطمینان (Reliability Index) نامیده می شود. مقدار ضریب اطمینان لزوما دلیلی بر پیش بینی عملکرد خوب پایداری شیب نیست.

از آن جایی که یکی از محدودیت های ضریب اطمینان وجود عدم قطعیت در مشخصات خاک است، بنابراین در صورتی که بتوان تغییر پذیری مشخصات ورودی تحلیل پایداری از جمله چسبندگی، زاویه اصطکاک و وزن مخصوص خاک را در قالب چگالی احتمالاتی تعریف کرد، آن گاه ضریب اطمینان شیب نیز از یک چگالی احتمالاتی پیروی خواهد کرد. در طراحی ها باید تعادل بین ایمنی و هزینه ساخت مدنظر گرفته شود.

از آن جایی که ضریب اطمینان به صورت یک عدد دقیق بیان می شود و هیچ گونه مسائل اجرایی و عدم قطعیت های موجود خاک در آن لحاظ نمی گردند، ممکن است تحلیل با ضریب اطمینان بیشتر، احتمال خرابی بیشتری نسبت به تحلیل با ضریب اطمینان کمتر در پروژه های گودبرداری و ژئوتکنیکی را داشته باشد.


احتمال گسیختگی و رابطه آن با ضریب اطمینان


برای بررسی و ارزیابی یک متغیر تصادفی، یک منحنی مشابه شکل زیر در نظر گرفته می شود که تابع توزیع احتمال نام دارد. محور قائم بیان می کند که چقدر احتمال دارد یک متغیر تصادفی برابر هر یک از مقادیر نشان داده شده در محور افقی باشد. احتمال اینکه مقدار متغیر x از یک مقدار مشخص کمتر باشد برابر سطح هاشور خورده زیر نمودار است.

تابع توزیع احتمال
تابع توزیع احتمال

تعیین احتمال گسیختگی در کارهای حرفه ای رایج نیست. زیرا آیین نامه های طراحی، مقدار مجاز احتمال گسیختگی را ارائه نمی کنند. آیین نامه ها مقدار متداول ضریب اطمینان را ذکر می کنند ولی اشاره ای به حداکثر احتمال قابل قبول برای گسیختگی نمی کنند.

در شکل زیر فرآیند مدیریت ریسک در پروژه های گودبرداری قابل مشاهده است.

فرآیند مدیریت ریسک - تحلیل ریسک در پروژه های گودبرداری
فرآیند مدیریت ریسک

برای کاهش ریسک می توان از روش های زیر استفاده کرد:


  • جابه جایی: برای مثال استفاده از یک سنگ شکن به جای روش های دستی
  • جداسازی: مانند استفاده از دیوار بتنی جهت جداسازی پیاده رو و دستگاه های متحرک برای کاهش خطر تصادف
  • اقدامات مهندسی: مانند شمع زنی و ایجاد پله (بِرم) در کناره های گودبرداری برای کاهش ریسک

در محاسبه و ارزیابی ریسک پروژه های گودبرداری و ژئوتکنیکی، تفاوت های اقتصادی و عملکرد سازه موقت و دائم نیز باید مد نظر قرار بگیرد. در مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، سازه موقت، سازه ای است که برای تجهیز کارگاه و در جهت اجرای عملیات اصلی و حفاظتی به صورت موقت اجرا می شود. کلمه موقت معمولا باعث اشتباه شده، در بسیاری از کارها اندازه گیری مقاومت و دوام پایدارکننده خاک و کنترل آب زیرزمینی نیاز به مقاومت کافی و همچنین دوام کافی برای سال های متمادی دارد، بخصوص در گودبرداری های عمیق و وسیع در شهرهای بزرگ، که گود به مدت طولانی به حال خود رها می گردد. در این صورت طراح سازه موقت وظیفه دارد یک راه حل کافی و مطمئن ولی متناسب با زمان و بدون تلف کردن مصالح و تحمیل هزینه های غیر قابل پیش بینی ارائه نماید. بنابراین در طراحی بسیاری از برنامه های گودبرداری، باید قبول احتمال گسیختگی و یا تغییر شکل به دلیل ریسکی که به ایمنی و زندگی دیگران مربوط است، بسیار کم باشد. تصمیم گیری و تصمیم سازی بر اساس ریسک های موجود، وقتی انجام می شود که از دست دادن اقتصاد مد نظر باشد و نه از دست دادن و یا به خطر افتادن ایمنی و سلامت افراد. بنابراین در طراحی بسیاری از برنامه های گودبرداری، ابتدا بایستی ریسک به دقت شناسایی، ارزیابی و تحلیل شود. در ارزیابی و تحلیل ریسک پروژه ها، محاسبه هزینه های اولیه، هزینه های ساخت، هزینه های ناشی از گسیختگی و احتمال گسیختگی در رابطه با روش های  مختلف پایدارسازی تعیین می گردد. در شکل زیر روند ارزیابی کمّی ریسک قابل مشاهده است.

روند ارزیابی کمّی ریسک - شبیه سازی مونت کارلو
روند ارزیابی کمّی ریسک

ارزیابی پایداری گود به روش شبیه سازی مونت کارلو


با توجه به تغییرپذیری ذاتی خاک، روش های مبتنی بر ریسک و آنالیز قابلیت اعتماد نسبت به تحلیل های قطعی ارجح است. همانطور که قبلا بیان گردید روش شبیه سازی مونت کارلو دقیق ترین روش تحلیل قابلیت اعتماد می باشد. ارزیابی و تحلیل پایداری گود به روش شبیه سازی مونت کارلو دارای چهار گام به صورت زیر می باشد.


  1. مشخصه های تصادفی بر اساس میانگین، ضریب تغییرات و تابع توزیع احتمال آنها تولید می شوند.
  2. مقدار ضریب اطمینان با استفاده از تابع عملکرد و با توجه به مقدار عددی انتخاب شده در مرحله اول محاسبه می گردد.
  3. مراحل یک و دو به تعداد بسیار زیادی تکرار می شود و مقدار ضریب اطمینان برای هر تکرار، محاسبه می گردد.
  4. احتمال وقوع روانگرایی برابر  با سطح زیر نمودار ضریب اطمینان در محدوده پاسخ های کوچکتر از یک خواهد بود. سطح زیر نمودار برابر است با نسبت تعداد پاسخ های کوچکتر از یک به تعداد کل تکرارها
سطح زیر نمودار در ارزیابی ریسک در مهندسی ژئوتکنیک در شبیه سازی مونت کارلو

نخستین گام در شبیه سازی مونت کارلو ساختن اعداد تصادفی ورودی می باشند. اعداد تصادفی بر اساس متغیرهای میانگین، ضریب تغییرات، تابع توزیع احتمال فرضی و همبستگی بین متغیرها ساخته می شوند. ضریب تغییرات متغیرهای خاک را می توان به سه روش محاسبه کرد. به دلیل محدودیت های موجود، استفاده از ضرایب پیشنهادی محققین قبلی بیشترین کاربرد را در تحلیل قابلیت اعتماد دارد.

تابع توزیع احتمال رایج در مشخصات ژئوتکنیکی عبارتند از: توزیع نرمال، توزیع لاگ نرمال و توزیع بتا. در ادبیات فنی نوع تابع توزیع احتمال برای مشخصه هایی که ضریب تغییرات آن ها کمتر از 25 درصد باشد، توزیع نرمال و درصورتیکه ضریب تغییرات بیشتر از 25 درصد باشد توزیع لاگ نرمال پیشنهاد شده است. تابع توزیع احتمال لاگ نرمال با ضریب تغییرات بیشتر از 25 درصد بسیار به حالت نرمال نزدیکتر است. احتمال خرابی همانطور که در قبل گفته شد برابر سطح زیر نمودار تابع چگالی احتمال ضریب اطمینان در محدوده پاسخ های کوچکتر از یک می باشد. سطح زیر نمودار تابع چگالی احتمال برابر مقدار تابع چگالی احتمال تجمعی ضریب اطمینان می باشد.

پایدارسازی گود به روش مهارگذاری
پایدارسازی گود به روش مهارگذاری
عدم اطمینان در مشخصات خاک در شبیه سازی مونت کارلو
عدم اطمینان در مشخصات خاک

در زمینه پایدارسازی گود بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه مطالعات ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید :

در زمینه بهسازی خاک بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه طراحی و مشاوره ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه تخریب و خاکبرداری بیشتر مطالعه کنید : 

در زمینه ابنیه و ساختمان بیشتر مطالعه کنید : 

مطالب مرتبط :

سایر پروژه ها

پروژه نیاوران – عمارت سدروس

اطلاعات بیشتر

پروژه بیمارستان روزبه

اطلاعات بیشتر

پروژه مسکونی ایران زمین – سوم

اطلاعات بیشتر

پروژه نیاوران – دیار 4

اطلاعات بیشتر

پروژه باغ ایرانی – تونل انرژی

اطلاعات بیشتر

پروژه مجتمع معدن مس سرچشمه کرمان

اطلاعات بیشتر

پروژه تجاری – اداری شیخ بهایی – الماس (فاز 2)

اطلاعات بیشتر

پروژه مجتمع اداری توسن – حسن آباد

اطلاعات بیشتر

پروژه مولوی – خیریه حضرت علی اکبر (ع)

اطلاعات بیشتر
follow our social’s