شرح کلی پروژه تجاری – اداری – آزادی – استاد معین:
پروژه تجاری – اداری با نام آزادی – استاد معین یکی از پروژه های پایدارسازی گودهای عمیق شرکت ایستاسازه در خیابان آزادی (نزدیک مترو استاد معین) می باشد. مساحت زمین ساختگاه پروژه در حدود 1684 متر مربع و سطح اشغال سازه در حدود 1585 متر مربع در تحتانی ترین طبقه ساختمان بود. این شرکت علاوه بر طراحی سیستم پایدارسازی دیواره های گود و سیستم زهکشی، مسئولیت طراحی نوع اسکلت ساختمان و سیستم سازه ای شامل سیستم باربر قائم و باربر جانبی را نیز در این پروژه عهده دار بوده است. بر اساس طراحی سازه ای و معماری انجام شده و نقشه های ارائه شده توسط کارفرمای محترم پروژه، مشخص گردید که ساختمان مورد نظر یک ساختمان 16 طبقه شامل 7 زیر زمین، 1 طبقه همکف و 8 طبقه بالای همکف می باشد. بر این اساس، حداکثر عمق گود با در نظر گرفتن ضخامت شالوده (فونداسیون) سازه و متناسب با تراز زیر آن برابر با 26 متر می باشد که می بایست عملیات گودبرداری، خاکبرداری و پایدارسازی دیواره ها تا این تراز صورت می گرفت. از سویی دیگر، بنا بر اعلام کارفرما و موارد مندرج در شرح خدمات درخواستی از این شرکت، به استفاده از روش ساخت از بالا به پایین (تاپ – دان) جهت انجام عملیات گودبرداری و اجرای سازه تأکید گردیده بود. از این رو، پس از ارائه گزارش مطالعات مکانیک خاک و مهندسی پی توسط کارفرمای محترم و بازدید همکاران دفتر فنی و طراحی شرکت از محل زمین پروژه، فرآیند طراحی سیستم پایدارسازی دیواره های گود انجام و تکمیل نقشه های مربوطه در دستور کار قرار گرفت. یکی از فعالیت های مهم و متمایز صورت گرفته در این پروژه، ارائه روش های مختلف جهت پایدارسازی بخشی از دیواره های گود افزون بر درخواست کارفرمای محترم پروژه و در راستای رعایت الزامات حقوقی و آیین نامه ای عملیات پایدارسازی و گودبرداری شهری جهت داشتن حق انتخاب های مختلف برای عوامل محترم تصمیم گیرنده کارفرمایی می باشد.
چالش های پروژه تجاری – اداری – آزادی – استاد معین:
در پروژه های پایدارسازی و گودبرداری شهری، لحاظ نمودن وضعیت همجواری و عوارض مجاور گود و سربارهای مربوط به آنها همچون ساختمان های مسکونی احداث شده، در فرآیند طراحی و اجرا بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد. عوارض مجاور پروژه تجاری – اداری آزادی – استاد معین به صورت ترکیبی از خیابان و معبر دسترسی، حیاط همسایه مجاور و ساختمان های مسکونی چند طبقه همجوار بود. به گونه ای که خیابان آزادی در مجاورت ضلع شمالی و کوچه گلبن اول (شهید شجاعی) در همجواری با دیواره جنوبی گود قرار داشت. از سویی دیگر یک ساختمان مسکونی قدیمی 6 طبقه (با یک زیر زمین) و حیاط مربوط به آن در مجاورت ضلع شرقی و یک ساختمان مسکونی قدیمی 3 طبقه (با یک زیر زمین) و محوطه مربوط به آن در همجواری با دیواره غربی گود قرار داشت.
حضور ساختمان های مسکونی فوق الذکر و عدم تعامل و همراهی مالکین آنها با کارفرمای پروژه موجب گردید تا کسب رضایت حفاری از مالکین ملک های مجاور به اولین و مهم ترین چالش پروژه تبدیل گردد. زیرا انجام عملیات حفاری گمانه های عناصر تسلیح همچون میخ (نیل) و مهاری (انکر) زیر شالوده (فونداسیون) ساختمان های مجاور بدون اخذ رضایت از مالکین آنها، منع حقوقی دارد به صورتی که در صورت شکایت همسایگان مجاور، ممکن است روند پیشرفت عملیات اجرایی پروژه را به تعطیلی بکشاند. در این پروژه نیز پس از کش و قوس های فراوان و صرف زمان قابل توجه، نظر موافق همسایگان مجاور دیواره های شرقی و غربی جلب نگردید و کسب رضایت حفاری از آنان به در بسته خورد. از این رو، عملاً استفاده از روش هایی همچون میخ کوبی (نیلینگ) و مهارگذاری (انکراژ) برای پایدارسازی دیواره های شرقی و غربی به علت عدم امکان حفاری گمانه، غیر ممکن گردید.
راهکارهای ارائه شده در پروژه تجاری – اداری – آزادی – استاد معین:
پس از آن که مالکین واحدهای مسکونی مجاور دیواره های شرقی و غربی گود نسبت به انجام حفاری گمانه های عناصر تسلیح در زیر تراز شالوده (فونداسون) ساختمان های خود، تعامل و همراهی لازم را با کارفرمای محترم پروژه نشان نداده و رضایت به انجام این عملیات ندادند، معاونت مهندسی کارفرما بر اساس اعلام کتبی و در چارچوب شرح خدمات درخواستی از این شرکت، اعلام نمودند که علی رغم امکان استفاده از روش هایی همچون میخ کوبی (نیلینگ) و مهارگذاری (انکراژ) برای پایدارسازی دیواره های شمالی و جنوبی پروژه، در فرآیند انتخاب و طراحی روش پایدارسازی دیواره های گود صرفاً به استفاده از روش گودبرداری بالا – پایین (تاپ – دان) توجه گردد. از این رو، همکاران دفتر فنی و طراحی نسبت به انجام مدلسازی و طراحی اجزا و عناصر مربوط به روش بالا – پایین (تاپ – دان) متناسب با موقعیت زمین، مشخصات هندسی و پارامترهای سازه ای و ژئوتکنیکی مورد نیاز آن مبادرت ورزیدند. همگام با پیشرفت فرآیند طراحی سیستم پایدارسازی دیواره های گود، طراحی نوع اسکلت ساختمان و سیستم سازه ای شامل سیستم باربر قائم و باربر جانبی صورت پذیرفت و در قالب نقشه های طراحی به کارفرمای محترم ارائه گردید.
لازم به توضیح است دفتر فنی شرکت ایستا سازه، روش هایی مجزا از روش ساخت از بالا به پایین (تاپ – دان) نیز برای پایدارسازی دیواره های شمالی و جنوبی ارائه دادند تا کارفرمای محترم با داشتن حق انتخاب های بیشتر، تصمیم گیری بهتری داشته باشد. اما بر اساس سیاست های کلان پروژه، تصمیم نهایی بر این شد که اجرای عملیات پایدارسازی تمامی دیواره های گود پروژه به روش بالا – پایین (تاپ – دان) در دستور کار قرار گیرد.
در روش های گودبرداری و پایدارسازی دیواره ها همچون میخ کوبی (نیلینگ)، مهارگذاری (انکراژ)، مهار متقابل (استرات)، سازه نگهبان خرپایی و شیب دار یا پلکانی (برم دار) عملیات خاکبرداری تا تراز شالوده (پی یا فونداسیون) انجام شده و فرآیند پایدارسازی دیواره ها انجام می پذیرد. سپس شالوده سازه در کف گود اجرا شده و طبقات سازه ای ساخته می شوند. بعد از رسیدن به تراز هر طبقه، بخش هایی از سازه نگهبان که با سازه اصلی تداخل دارند، حذف شده و سازه اصلی اجرا می شود. طبقات زیر زمین به ترتیب اجرا شده تا سازه اصلی به تراز سطح زمین برسد. در این مرحله، ساخت سازه زیر زمینی به اتمام می رسد. به این ترتیب سازه زیر زمینی از پایین به بالا ساخته می شود که متداول ترین نوع ساخت سازه های زیر زمینی می باشد. به بیان دقیق تر، تمامی روش های گودبرداری شیب دار، مهار متقابل (استرات)، سازه نگهبان خرپایی، میخ کوبی (نیلینگ) و مهارگذاری (انکراژ) جز روش های ساخت پایین به بالا هستند.
در سوی دیگر و در مقابل روش های پایین به بالا، روش گودبرداری و اجرای سازه به روش بالا – پایین (تاپ – دان) قرار دارد. در این روش، بر خلاف روش های پیشین، ساخت بخش زیر زمینی سازه از بالا به پایین انجام می پذیرد. به همین دلیل، به این روش بالا – پایین (تاپ – دان) گفته می شود. در این روش، پس از هر مرحله خاکبرداری، با استفاده از قالب بندی و بتن ریزی سقف مربوط به آن تراز اجرا می گردد. در این روش، سقف های اجرا شده جز اعضای اصلی و دائمی ساختمان هستند. همان گونه که در سیستم مهار متقابل (استرات) تیرک ها فشار جانبی خاک پشت دیواره را تحمل می کردند، در سیستم بالا – پایین (تاپ – دان) سقف های اجرا شده این نقش را بر عهده دارند. در نتیجه ساخت سازه زیر زمینی با رسیدن گودبرداری به مرحله آخر به اتمام می رسد.
سقف هایی که در این روش ساخته می شود، سنگین تر از تیرک های به کار رفته در روش مهار متقابل (استرات) می باشند. علاوه بر این، بخش روسازه نیز می تواند همزمان با ساخت بخش زیر سازه اجرا گردد که در این صورت در مراحل اجرا، بار بیشتری بر ستون ها اعمال می گردد و باید در طراحی ها در نظر گرفته شود. شمع بتنی یا فولادی بهترین گزینه برای شالوده (فونداسیون) در مراحل اجرای روش بالا – پایین (تاپ – دان) می باشد.
پروژه تجاری – اداری – آزادی – استاد معین
شرح کلی پروژه تجاری – اداری – آزادی – استاد معین:
پروژه تجاری – اداری با نام آزادی – استاد معین یکی از پروژه های پایدارسازی گودهای عمیق شرکت ایستاسازه در خیابان آزادی (نزدیک مترو استاد معین) می باشد. مساحت زمین ساختگاه پروژه در حدود 1684 متر مربع و سطح اشغال سازه در حدود 1585 متر مربع در تحتانی ترین طبقه ساختمان بود. این شرکت علاوه بر طراحی سیستم پایدارسازی دیواره های گود و سیستم زهکشی، مسئولیت طراحی نوع اسکلت ساختمان و سیستم سازه ای شامل سیستم باربر قائم و باربر جانبی را نیز در این پروژه عهده دار بوده است. بر اساس طراحی سازه ای و معماری انجام شده و نقشه های ارائه شده توسط کارفرمای محترم پروژه، مشخص گردید که ساختمان مورد نظر یک ساختمان 16 طبقه شامل 7 زیر زمین، 1 طبقه همکف و 8 طبقه بالای همکف می باشد. بر این اساس، حداکثر عمق گود با در نظر گرفتن ضخامت شالوده (فونداسیون) سازه و متناسب با تراز زیر آن برابر با 26 متر می باشد که می بایست عملیات گودبرداری، خاکبرداری و پایدارسازی دیواره ها تا این تراز صورت می گرفت. از سویی دیگر، بنا بر اعلام کارفرما و موارد مندرج در شرح خدمات درخواستی از این شرکت، به استفاده از روش ساخت از بالا به پایین (تاپ – دان) جهت انجام عملیات گودبرداری و اجرای سازه تأکید گردیده بود. از این رو، پس از ارائه گزارش مطالعات مکانیک خاک و مهندسی پی توسط کارفرمای محترم و بازدید همکاران دفتر فنی و طراحی شرکت از محل زمین پروژه، فرآیند طراحی سیستم پایدارسازی دیواره های گود انجام و تکمیل نقشه های مربوطه در دستور کار قرار گرفت. یکی از فعالیت های مهم و متمایز صورت گرفته در این پروژه، ارائه روش های مختلف جهت پایدارسازی بخشی از دیواره های گود افزون بر درخواست کارفرمای محترم پروژه و در راستای رعایت الزامات حقوقی و آیین نامه ای عملیات پایدارسازی و گودبرداری شهری جهت داشتن حق انتخاب های مختلف برای عوامل محترم تصمیم گیرنده کارفرمایی می باشد.
چالش های پروژه تجاری – اداری – آزادی – استاد معین:
در پروژه های پایدارسازی و گودبرداری شهری، لحاظ نمودن وضعیت همجواری و عوارض مجاور گود و سربارهای مربوط به آنها همچون ساختمان های مسکونی احداث شده، در فرآیند طراحی و اجرا بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد. عوارض مجاور پروژه تجاری – اداری آزادی – استاد معین به صورت ترکیبی از خیابان و معبر دسترسی، حیاط همسایه مجاور و ساختمان های مسکونی چند طبقه همجوار بود. به گونه ای که خیابان آزادی در مجاورت ضلع شمالی و کوچه گلبن اول (شهید شجاعی) در همجواری با دیواره جنوبی گود قرار داشت. از سویی دیگر یک ساختمان مسکونی قدیمی 6 طبقه (با یک زیر زمین) و حیاط مربوط به آن در مجاورت ضلع شرقی و یک ساختمان مسکونی قدیمی 3 طبقه (با یک زیر زمین) و محوطه مربوط به آن در همجواری با دیواره غربی گود قرار داشت.
حضور ساختمان های مسکونی فوق الذکر و عدم تعامل و همراهی مالکین آنها با کارفرمای پروژه موجب گردید تا کسب رضایت حفاری از مالکین ملک های مجاور به اولین و مهم ترین چالش پروژه تبدیل گردد. زیرا انجام عملیات حفاری گمانه های عناصر تسلیح همچون میخ (نیل) و مهاری (انکر) زیر شالوده (فونداسیون) ساختمان های مجاور بدون اخذ رضایت از مالکین آنها، منع حقوقی دارد به صورتی که در صورت شکایت همسایگان مجاور، ممکن است روند پیشرفت عملیات اجرایی پروژه را به تعطیلی بکشاند. در این پروژه نیز پس از کش و قوس های فراوان و صرف زمان قابل توجه، نظر موافق همسایگان مجاور دیواره های شرقی و غربی جلب نگردید و کسب رضایت حفاری از آنان به در بسته خورد. از این رو، عملاً استفاده از روش هایی همچون میخ کوبی (نیلینگ) و مهارگذاری (انکراژ) برای پایدارسازی دیواره های شرقی و غربی به علت عدم امکان حفاری گمانه، غیر ممکن گردید.
راهکارهای ارائه شده در پروژه تجاری – اداری – آزادی – استاد معین:
پس از آن که مالکین واحدهای مسکونی مجاور دیواره های شرقی و غربی گود نسبت به انجام حفاری گمانه های عناصر تسلیح در زیر تراز شالوده (فونداسون) ساختمان های خود، تعامل و همراهی لازم را با کارفرمای محترم پروژه نشان نداده و رضایت به انجام این عملیات ندادند، معاونت مهندسی کارفرما بر اساس اعلام کتبی و در چارچوب شرح خدمات درخواستی از این شرکت، اعلام نمودند که علی رغم امکان استفاده از روش هایی همچون میخ کوبی (نیلینگ) و مهارگذاری (انکراژ) برای پایدارسازی دیواره های شمالی و جنوبی پروژه، در فرآیند انتخاب و طراحی روش پایدارسازی دیواره های گود صرفاً به استفاده از روش گودبرداری بالا – پایین (تاپ – دان) توجه گردد. از این رو، همکاران دفتر فنی و طراحی نسبت به انجام مدلسازی و طراحی اجزا و عناصر مربوط به روش بالا – پایین (تاپ – دان) متناسب با موقعیت زمین، مشخصات هندسی و پارامترهای سازه ای و ژئوتکنیکی مورد نیاز آن مبادرت ورزیدند. همگام با پیشرفت فرآیند طراحی سیستم پایدارسازی دیواره های گود، طراحی نوع اسکلت ساختمان و سیستم سازه ای شامل سیستم باربر قائم و باربر جانبی صورت پذیرفت و در قالب نقشه های طراحی به کارفرمای محترم ارائه گردید.
لازم به توضیح است دفتر فنی شرکت ایستا سازه، روش هایی مجزا از روش ساخت از بالا به پایین (تاپ – دان) نیز برای پایدارسازی دیواره های شمالی و جنوبی ارائه دادند تا کارفرمای محترم با داشتن حق انتخاب های بیشتر، تصمیم گیری بهتری داشته باشد. اما بر اساس سیاست های کلان پروژه، تصمیم نهایی بر این شد که اجرای عملیات پایدارسازی تمامی دیواره های گود پروژه به روش بالا – پایین (تاپ – دان) در دستور کار قرار گیرد.
در روش های گودبرداری و پایدارسازی دیواره ها همچون میخ کوبی (نیلینگ)، مهارگذاری (انکراژ)، مهار متقابل (استرات)، سازه نگهبان خرپایی و شیب دار یا پلکانی (برم دار) عملیات خاکبرداری تا تراز شالوده (پی یا فونداسیون) انجام شده و فرآیند پایدارسازی دیواره ها انجام می پذیرد. سپس شالوده سازه در کف گود اجرا شده و طبقات سازه ای ساخته می شوند. بعد از رسیدن به تراز هر طبقه، بخش هایی از سازه نگهبان که با سازه اصلی تداخل دارند، حذف شده و سازه اصلی اجرا می شود. طبقات زیر زمین به ترتیب اجرا شده تا سازه اصلی به تراز سطح زمین برسد. در این مرحله، ساخت سازه زیر زمینی به اتمام می رسد. به این ترتیب سازه زیر زمینی از پایین به بالا ساخته می شود که متداول ترین نوع ساخت سازه های زیر زمینی می باشد. به بیان دقیق تر، تمامی روش های گودبرداری شیب دار، مهار متقابل (استرات)، سازه نگهبان خرپایی، میخ کوبی (نیلینگ) و مهارگذاری (انکراژ) جز روش های ساخت پایین به بالا هستند.
در سوی دیگر و در مقابل روش های پایین به بالا، روش گودبرداری و اجرای سازه به روش بالا – پایین (تاپ – دان) قرار دارد. در این روش، بر خلاف روش های پیشین، ساخت بخش زیر زمینی سازه از بالا به پایین انجام می پذیرد. به همین دلیل، به این روش بالا – پایین (تاپ – دان) گفته می شود. در این روش، پس از هر مرحله خاکبرداری، با استفاده از قالب بندی و بتن ریزی سقف مربوط به آن تراز اجرا می گردد. در این روش، سقف های اجرا شده جز اعضای اصلی و دائمی ساختمان هستند. همان گونه که در سیستم مهار متقابل (استرات) تیرک ها فشار جانبی خاک پشت دیواره را تحمل می کردند، در سیستم بالا – پایین (تاپ – دان) سقف های اجرا شده این نقش را بر عهده دارند. در نتیجه ساخت سازه زیر زمینی با رسیدن گودبرداری به مرحله آخر به اتمام می رسد.
سقف هایی که در این روش ساخته می شود، سنگین تر از تیرک های به کار رفته در روش مهار متقابل (استرات) می باشند. علاوه بر این، بخش روسازه نیز می تواند همزمان با ساخت بخش زیر سازه اجرا گردد که در این صورت در مراحل اجرا، بار بیشتری بر ستون ها اعمال می گردد و باید در طراحی ها در نظر گرفته شود. شمع بتنی یا فولادی بهترین گزینه برای شالوده (فونداسیون) در مراحل اجرای روش بالا – پایین (تاپ – دان) می باشد.
