ادوات و تجهیزات پایدارسازی گود (دستگاه شاتکریت) (Shotcrete Equipment)

1401-04-08

در دنیای علم و ارتباطات همزمان با پیشرفت علوم و تکنولوژی، در دهه های اخیر، شاهد پیشرفت های بسیار و تحولات بزرگی در صنعت ساختمان بوده ایم.
ماشین آلات و ابزارهای جدید، دست اندرکاران این صنعت را قادر به استفاده از دستگاه هایی کرده است که با سرعت بیشتر، دقت بالاتر، کیفیت مناسب تر و راحتی بیشتر، عملیات مختلف ساختمان سازی را متحول نموده اند.
از تاثیرات تکنولوژی بر مقوله ساختمان، می توان به دستگاه شاتکریت اشاره کرد، که نوعی دستگاه اسپری کننده مانند ملات پاش یا سیمان پاش است که معمولا برای پخش سیمان و بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در حال حاضر استفاده از دستگاه های اسپری سیمان یا شاتکریت بسیار رایج است، زیرا آنها دارای کارایی بالا و امکان صرفه جویی در مواد هستند. دستگاه شاتکریت دارای قابلیت اسپری با راندمان بالا است و می تواند پوشش بسیار خوبی برای تمام گوشه ها، مقاطع، سطوح محدب و شکاف های سطح کار ایجاد کند. در عین حال، می تواند مواد را با حداکثر توان و با حداقل ضایعات استفاده نماید.

مقررات ملی ساختمان بتن پاشنده یا شاتکریت را چنین عنوان نموده است:

فرآیندی است که در آن بتن یا ملات روی یک سطح پاشیده می شود تا لایه ای متراکم، خود نگهدار و باربر ایجاد کند. از نظر ACI شاتکریت عبارت است از ملات یا بتنی که با فشار و سرعت بالا به سطح مورد نظر پاشیده شود.

تعریف شاتکریت توسط مقررات ملی ساختمان و ACI

انواع شاتکریت

شاتکریت خشک
شاتکریت تر

روش اجرای شاتکریت به دو صورت تر و خشک انجام می گیرد. انتخاب یکی از دو روش به عوامل متعددی بستگی دارد که می توان به مواردی مانند هزینه، مهارت افراد، مقاومت فشاری، دوام، وسعت کار، مواد افزودنی و … اشاره کرد.

حداکثر قطر سنگدانه ها معمولا به 20 میلیمتر محدود می شود و میزان سنگدانه درشت مخلوط کمتر از بتن معمولی خواهد بود. حداقل سیمان مورد استفاده 350 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد و پس از بتن پاشی به ویژه در سطوح بزرگ عمل آوری و نگه داری این نوع بتن که با خشک شدن سریع همراه است باید آغاز گردد.

دستگاه شاتکریت چیست؟

دستگاه شاتکریت که به دستگاه بتن پاش نیز معروف است، برای پاشیدن بتن یا ملات به وسیله سیستم پیستونی روی سطوح مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در شاتکریت سرعت و فشار بالای پاشش، سبب ایجاد لایه متراکم روی سطح مورد نظر می شود. مهمترین کاربرد شاتکریت اجرای عملیات بتنی همچون پایدارسازی گود، ساخت مخزن های بتنی، احداث سازه های بتنی و دیوارهای حائل و همچنین تعمیر، بهینه سازی و مرمت سازه های بتنی است. انتخاب روش شاتکریت به عوامل مختلفی مانند وسعت کار، دسترسی به مواد و وسایل، میزان بازگشت مواد (پرت و دور ریز کار)، مقاومت فشاری بتن، مواد افزودنی، هزینه ها و غیره بستگی دارد. انواع بتن پاش عبارتند از:

دستگاه شاتکریت تر پاش (بتن پاش تر یا WMS)
دستگاه شاتکریت خشک پاش (بتن پاش خشک یا DMS)

دستگاه شاتکریت تر پاش

دستگاه های شاتکریت تر پاش، مواد مصرفی (سیمان، ماسه و آب) را در قسمتی از دستگاه به نام میکسر با هم کاملا مخلوط می کند و سپس آنها را به مخزن انتقال می دهد. بعد از آن دستگاه توسط سیستم (ماردونی – پیستونی) مواد را به داخل شیلنگ خروجی پمپاژ می نماید. بعد از آن در هنگامی که ملات به سر نازل رسید، با فشار هوا، به سطح مورد نظر توسط نازل کار پاشیده می شود.

دستگاه شاتکریت خشک پاش

در دستگاه شاتکریت خشک پاش، مصالح خشک (سیمان، ماسه) به طور کاملا خشک، از قیف ورودی وارد دستگاه می شوند و با هوای فشرده شده به سمت شلنگ خروجی منتقل می گردند. در طی مسیر در قسمت نازل، آب نیز به مواد اضافه شده و با کمک نازل به روی سطح مورد نظر پاشیده می شود.

مشخصات فنی شاتکریت‌خشک — مشخصات فنی شاتکریت خشک

نکته مهم

در دستگاه شاتکریت خشک، سیستم انتقال مصالح با هوای فشرده است. ولی در دستگاه شاتکریت تر یا تر پاش، انتقال مصالح به واسطه ی پمپ (ماردونی – پیستونی) انجام می شود. در این دستگاه باد صرفا برای پاشش، مورد استفاده قرار می گیرد و در عملیات پمپاژ دخالتی ندارد.

مراحل اجرای شاتکریت خشک

ماده چسباننده، سنگدانه ها و در صورت لزوم افزونه های خشک به طور کامل مخلوط می شوند.
مخلوط آماده شده به داخل دستگاه تغذیه کننده مکانیکی مخصوص یا بتن پاش ریخته می شود.
مخلوط از طریق دستگاه مجهز به وسایل اندازه گیری با فشار هوا به داخل شلنگ انتقال رانده و به نول (سرشلنگی) منتقل می شود. از طریق طوقه ای که به دقت داخل نول (سرشلنگی) کار گذاشته شده است، آب تحت فشار به طور کامل با دیگر اجزای تشکیل دهنده بتن مخلوط و با سرعت زیاد از دهانه نول خارج و بر سطح مورد نظر پاشیده می شود. به علت ایجاد گرد و خاک در روش خشک بهتر است در محیط های بسته مانند تونل ها از روش تر استفاده کرد.

در این روش مقدار آب مخلوط توسط فرد بتن پاش تنظیم می گردد و ممکن است در مراحل اجرا تغییراتی داشته باشد و این تغییرات سبب عدم یکنواختی در کیفیت بتن پاشیده شده می شود که در روش تر کمتر اتفاق می افتد.

مراحل اجرای شاتکریت تر

مواد تشکیل دهنده و آب اختلاط (غیر از مواد زودگیر کننده) به طور کامل مخلوط می شوند.
بتن با ملات به محفظه دستگاه انتقال می یابد.
مخلوط از طریق دستگاه اندازه گیری به داخل شلنگ انتقال می رود و به کمک فشار هوا یا از طریق جابه جایی به سرشلنگی منتقل می شود.
ماده زودگیر کننده در سرشلنگی به مخلوط اضافه می شود.
برای افزایش سرعت و بهبود روند بتن پاشی، هوای بیشتری به سرشلنگی فرستاده می شود.
مخلوط با سرعت از دهانه خارج و بر روی سطح مورد نظر پاشیده می شود.
کاربرد افزودنی ها با عملکرد سریع موجب سفت شدن فوری بتن پاشیده و حصول گیرش اولیه آن می گردد. در حالی که گیرش نهایی آن خیلی دیرتر از آنچه که برای بتن پاشی به روش خشک به وقوع می پیوندد حاصل می شود.

در زمینه پایدارسازی گود بیشتر مطالعه کنید :