HSE چیست؟
HSE (اچ اس ای) مخفف سه کلمه Health, Safety & Environment به معنای بهداشت، ایمنی و محیط زیست می باشد. در هر زمان و مکانی برای انجام یک کار، جان نیروی انسانی مهم ترین موضوع می باشد.
نقش مهم اچ اس ای (HSE) در صنعت
کارگران حق دارند در محل کار خود به طور کاملا ایمن فعالیت داشته باشند و در سلامت و امنیت کامل به منزل خود بازگردند .به همین دلیل هدف اصلی استانداردسازی محیط کار، جلوگیری از مرگ ناشی از کار، صدمات و ایمنی کامل کارگران است.
با دادن اطمینان به کارفرمایان برای مدیریت صحیح خطرات احتمالی، می توان بهره وری را تقویت نمود، از اقتصاد حمایت کرد و جامعه عادلانه تری ساخت.
اچ اس ای همان راهکار مدرن امروزی برای تحقق این اهداف به کارگران است تا بیاموزند چگونه در محیط کار و زندگی ایمن و سالم بمانند.
تاریخچه پیدایش اچ اس ای (HSE)
دانش بهداشت حرفه ای، به عنوان یک تخصص ویژه به نسبت جدید است اما مفاهیم مطرح شده در آن، از زمان های بسیار دور مورد توجه بوده است.
نخستین پزشکی که به توصیف بیماری های ناشی از شغل های گوناگون پرداخت رامازینی بود. او نخستین فردی بود که به پزشکان پیشنهاد داد، به هنگام پرسش های خود از بیمار، شغل او را نیز جویا شوند .چرا که ممکن است ارتباطی نزدیک میان شغل فرد و بیماری او وجود داشته باشد.
امروزه، این پرسش بسیار مهم در شرح حال نویسی همه بیماران استفاده می شود زیرا پس از تحقیقات رامازینی، عوارض ناشی از کار، بیشتر مورد توجه پزشکان قرار گرفت.
در ایران نیز پس از انقلاب اسلامی، وزارت کار و امور اجتماعی با همراهی وزارت بهداشت (وزارت بهداری وقت)، بر نیروی کار و بهداشت و ایمنی کارگران و کارکنان نظارت داشتند .در دی ماه سال 1362 نظارت بر بهداشت و ایمنی محیط کار و کارگر بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفت. اداره ای نیز با عنوان اداره بهداشت حرفه ای تأسیس شد تا مسئولیت حفظ و ارتقای سلامت نیروی شاغل کشور را در مشاغل گوناگون (ایمنی محیط کار) جامعه عهده دار گردد.
به دلیل اهمیت بسیار زیاد این موضوع در تقویم جهانی نیز روز ۲۸ آوریل که مصادف با ۸ اردیبهشت می باشد، توسط سازمان بین الملی کار با عنوان روز جهانی بهداشت حرفه ای و ایمنی محیط کار به رسمیت شمرده شده است.
تعریف اچ اس ای HSE
بخش پر اهمیت از سرمایه های ملی هر کشور، نیروی کار آن کشور است و اساس توسعه اقتصادی و اجتماعی محسوب می شود. به همین سبب، حفاظت از تندرستی نیروی کار و بهینه سازی محیط کار، از اهمیت شایان توجه ای برخوردار است.
بهداشت (Health)، ایمنی (Safety) و محیط زیست (Environment)، (بهداشت، ایمنی و محیط زیست) سه اصل اساسی در پایه ریزی قوانین بهداشت حرفه ای هستند که به کمک آنها می توان در راستای فراهم آوری، حفاظت و بالا بردن سطح سلامت نیروی کار گام برداشت.
بهداشت کار یا مهندسی بهداشت در ساختار اچ اس ای شامل موارد زیر می باشد:
- پیش بینی
- تشخیص
- ارزیابی
- کنترل خطرهای بهداشتی در محیط کار
این دانش ارزشمند ریشه در بسیاری از علوم مانند شیمی، فیزیک، مهندسی، ریاضیات، پزشکی، فیزیولوژی، آمار و نیز علوم انسانی دارد. هدف از ایجاد دانش HSE تأمین، نگهداری و بالا بردن سلامت و تندرستی کارگران و در نهایت، ایمن نگهداشتن جامعه است.
سلامت شغلی (Occupational Health)
بررسی تندرستی، ارتباط آن با کار و محیط کار را سلامت شغلی می گوییم.
برای رسیدن به اهداف زیر بررسی سلامت شغلی در هر حرفه ای بسیار ضروری می باشد:
- تأمین، حفاظت و بالا بردن سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی کارکنان
- پیشگیری از بیماری ها و آسیب های ناشی از کار
- حفاظت کارکنان در برابر عوامل زیان آور برای تندرستی
- به کارگیری فرد توانا در کار از لحاظ فیزیولوژیک و روانی
- همخوانی کار با فرد و در صورت نبود امکان، همخوانی فرد با کار
سازمان های بین المللی فعال در زمینه بهداشت حرفه ای
بحث بهداشت حرفه ای و HSE در تمام دنیا و در تمامی مشاغل مورد توجه می باشد و سازمان ها، انجمن ها و مراکز متعددی را درگیر خود کرده است که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- (ILO) سازمان بین المللی کار
- (WHO) سازمان بهداشت جهانی
- (OSHA) سازمان های بهداشت و ایمنی صنعتی
- (NIOSH) مرکز پژوهش های ملی بهداشت و ایمنی شغلی
- (NFPA) انجمن ملی حفاظت در برابر آتش سوزی
مهم ترین وظایف مهندس HSE (بهداشت حرفه ای)
جهت دستیابی به شرایط ایده آل و رفع مشکلات موجود در محیط های کاری، ابتدا باید عوامل زیان آور توسط مهندس بهداشت حرفه ای شناسایی گردد. این عوامل شامل موارد زیر می شوند:
- فیزیکی
- شیمیایی
- بیماری ها
- حوادث
وظیفه اصلی یک مهندس HSE اولویت قرار دادن ایمنی در محیط های کاری و پیشگیری و به حداقل رساندن جراحات و عوارض شغلی است.
از دیگر وظایف مهندس بهداشت حرفه ای (HSE) می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بازرسی فنی محیط کار
- اندازه گیری و ازریابی عوامل زیان آور فیزیکی و شیمیایی، ارگونومیک و زیست شناسی محیط کار
- بررسی روش های متداول کار در کارگاه ها و ارائه روش بهینه
- بررسی وسیله های حفاظت فردی و راهنمایی در چگونگی استفاده از آنها
- پیشگیری از بیماری ها و حوادث شغلی در همه حرفه ها
- تشکیل پرونده پزشکی پرسنل و بررسی وضعیت سلامتی آن ها
موارد کاربرد اچ اس ای (HSE) در صنایع مختلف
با توجه به اصل ماده 85 قانون کار، برای حفظ نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعمل هایی الزامی است که از طریق شورای عالی حفاظت فنی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین می شود و هدف آن جلوگیری از بیماری های حرفه ای و تأمین بهداشت کار و کارگر و محیط کار است. این قانون برای کلیه کارگاه ها، کارفرمایان، کارگران و کارآموزان تعریف شده است.
مفاهیم مهم در اچ اس ای (HSE)
در حوزه ایمنی صنعتی واژگان انگلیسی مهمی به کار می روند که باید با مفهوم آن ها آشنا باشیم.
- یا خطر یا مخاطره (HAZARD): هر موضوعی که پتانسیل آسیب رسانی به انسان، سرمایه، محیط زیست و اعتبار را داشته باشد.
به عنوان مثال اختلاف سطح یک خطر محسوب می شود زیرا پتانسیل آسیب رسانی را دارد.
- DANGER : معنای قرار گرفتن در معرض یک خطر می باشد.
- SAFETY : درجه یا میزان دوری از خطر
- رویداد یا وقایع ناخواسته (INCIDENT): گروهی از وقایع که فرآیندهای کاری را مختل می کنند. این وقایع به دو دسته تقسیم بندی می شوند:
- ACCIDENT: زمانی که رویدادها پیامدهای نامطلوبی به همراه داشته باشند.
- NEARMISS: زمانی که رویدادها پیامدهای نامطلوبی به همراه نداشته باشند.
انواع شرایط
- شرایط عادی: شرایطی که برنامه ریزی شده و تحت کنترل است و افراد کارهای روزمره خود را انجام می دهند. سلامت شغلی
- شرایط غیرعادی: شرایطی که برنامه ریزی شده و تحت کنترل است ولی یک کار غیر معمول انجام می گردد. سلامت شغلی
- شرایط اضطراری: وضعیت ناگواری که اثر آن بعد از وقوع یک حادثه هنوز ماندگار است و نیازمند یک اقدام آنی می باشد و میزان نیازهای ما در سازمان با میزان منابع برابری می کند.
- شرایط بحرانی: شرایط بحرانی زمانی اتفاق می افتد که میزان نیازهای ما برای کنترل حادثه نسبت به منابعی که در دسترس داریم بیشتر است.
- فجایع (DISASTER): فاجعه زمانی اتفاق می افتد که مجبور هستیم جان تعداد کمی از انسان ها رو برای نجات جان تعداد بیشتری از انسان ها به خطر بیندازیم.
در زمینه پایدارسازی گود بیشتر مطالعه کنید :
- ساخت از بالا به پایین یا تاپ دان چیست؟ (Top-Down Construction)
- نیلینگ یا میخ کوبی دیواره چیست؟ (Soil Nailing)
- انکراژ یا مهارگذاری خاک چیست؟ (Soil Anchorage)
- مهارمتقابل یا استرات چیست؟ (Braced Excavations – Struts)
- سازه نگهبان خرپایی چیست؟ (Truss Retaining Structure)
- خاک مسلح یا ژئوسنتتیک چیست؟ (Geosynthetict)
- سپرکوبی چیست؟ (Sheet Pile)
- دیوار دیافراگمی یا دیوار دوغابی چیست؟ (Diaphragm walls – Slurry walls)
- دیوار برلنی یا دیوار سولجر پایل چیست؟ (Berlin wall – Soldier Pile and Lagging System)
- زهکشی و آب بندی در گودبرداری چیست؟ (Drainage- Dewatering & Waterproofing )
- نقشه برداری یا مهندسی نقشه برداری چیست؟ (Surveying)
- پایش گود یا مانیتورینگ چیست؟ (Monitoring)
- آموزش گام به گام نقشه خوانی انواع روش های پایدارسازی و گودبرداری
در زمینه طراحی و مشاوره ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید :
- معرفی نرم افزار Plaxis
- معرفی نرم افزار GEOSLOPE
- معرفی نرم افزار SAP2000
- معرفی نرم افزار SAFE
- معرفی نرم افزار ABAQUS
- معرفی نرم افزار FLAC
- معرفی نرم افزار MIDAS
در زمینه تخریب و خاکبرداری بیشتر مطالعه کنید :
- مهندسی تخریب ساختمان (Destruction Engineering)
- خاکبرداری چیست؟ (Excavation)
- رمپ و جمع آوری رمپ در گودبرداری (Ramp removal excavation)
- گودبرداری و خاکبرداری دو عملیات متمایز از یکدیگر
- گودبرداری غیر اصولی (Unprincipled Building Excavation)
- گودبرداری چیست؟ و اصول اجرای گودبرداری های ساختمانی (Excavation)
- تخریب ساختمان چیست؟ مراحل تخریب اصولی (Building Demolition)
در زمینه مطالعات ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید :
- مطالعات خاک یا مطالعات ژئوتکنیک چیست؟ (Site Investigation)
- مطالعات لرزه خیزی چیست؟ (Seismicity studies)
- ژئوفیزیک (Geophysics)
- زمین شناسی (Geology)
در زمینه بهسازی خاک بیشتر مطالعه کنید :
- تزریق پر فشار یا جت گروتینگ چیست؟ (Jet Grouting)
- ریزشمع یا میکروپایل چیست؟ (Micropile & Underpinning)
- پیش بارگذاری چیست؟ (fill surcharge preloading method)
- اختلاط عمیق خاک یا DSM چیست؟ (Deep Soil Mixing)
- تراکم دینامیکی یا DC چیست؟ (Dynamic Compaction)
- ستون شنی ارتعاشی یا تراکم ارتعاشی چیست؟ (Vibro Stone Column)
در زمینه سازه فلزی بیشتر مطالعه کنید :
- سازه فولادی یا اسکلت فلزی (Steel Structure)
- سازه صنعتی (Industrial Structure)
- سوله چیست ؟ انواع و کاربرد سوله (Industrial Shed)
- انواع سیستم های سازه ای (Structural System)
- ستون های مرکب بتن و فولاد از قبیل CFT و SRC
- سازه بتنی یا اسکلت بتنی (Concrete Structures)
- آیین نامه ی ۲۸۰۰ ، طراحی ساختمان ها در برابر زلزله
مطالب مرتبط :
- مقررات ملی ساختمان
- آیین نامه های FHWA
- Opus Kinetic , HSE
- SHP online , Health and Safety Executive HSE
