نحوه‌ی انتقال بارهای قائم و جانبی در سازه های فولادی و بتنی بستگی به نحوه‌ی ترکیب و آرایش اعضای باربر قائم سازه‌ای نظیر ستون‌ها، تیرها و اعضای باربر جانبی نظیر مهاربندها و نحوه‌ی اتصال سازه ای این اعضا دارد. به این ترکیب، سیستم سازه ای گویند.
انواع سیستم های سازه ای
- سازه هایی که در ۲۸۰۰ وجود دارند.
- سازه هایی که در ۲۸۰۰ وجود ندارند.
آیین نامه ۲۸۰۰، آیین نامه مرتبط با طراحی لرزه ای ساختمان ها در ایران می باشد. سازه هایی که در آیین نامه ۲۸۰۰ وجود دارند شامل انواع سازه های بتنی و فلزی متداول در طراحی و ساخت در کشور می باشند که اجرای به نسبت راحت تری دارند (اکیپ های اجرایی بیشتری دارند)؛ و هم طراحی به نسبت راحت تری به نسبت سایر اعضای خارج از ۲۸۰۰ دارند. اما سازه های خارج از ۲۸۰۰ هم در بحث طراحی نکات زیادی دارند و هم در بحث اجرا؛ و قوانین سفت و سخت تری برای اجرای آن ها وجود دارد. همچنین طراحی آن ها به سادگی انجام نمی شود و نیازمند تجربه و اطلاعات در سطوح بالا و گسترده است.
انواع سیستم های سازه ای از دیدگاه آیین نامه ۲۸۰۰ به صورت زیر دسته بندی شده اند:
- سیستم دیوارهای باربر
- سیستم قاب ساختمانی
- سیستم قاب خمشی
- سیستم دوگانه یا ترکیبی
- سیستم کنسولی
سیستم دیوارهای باربر
در این سازه ها وظیفه باربری به صورت کامل توسط دیوارها و یا قاب ها انجام می شود. سازه های سرد نورد شده مرسوم ترین نوع هستند و علاوه بر وزن کمی که دارند، سرعت اجرای بسیار بالایی هم دارند. انواع سیستم سازه ای موجود در این بخش بیشتر برای سازه های ویلایی و مکان هایی که نیروی زلزله زیاد نیست و در پهنه های لرزه خیزی کم و یا متوسط قرار گرفته اند و کمتر از 3 طبقه دارند، استفاده می شود. پس این سازه ها، سازه هایی هستند که به لحاظ تجاری خیلی سازه های کاربردی نیستند.
سیستم قاب ساختمانی (قاب ساده ساختمانی)
یکی از رایج ترین و پرکاربرد ترین انواع سیستم های سازه ای است. دلیل آن اجرای راحت با اکیپ های اجرایی در کشور ما است و نیز طراحی آن ضوابط خاصی ندارد و اعضای مشخصی برای مقاومت در برابر نیروهای جانبی طراحی می شوند.
نیروهای جانبی شدیدترین نیروهایی است که در ساختمان به سازه وارد می شوند و معمولا ناشی از زلزله و یا باد هستند. همیشه حالت وارد شدن آن ها از کناره ها به سازه می باشد. البته در زلزله یک حالت هم برای بارهای قائم زلزله داریم که برای اولین بار در زلزله بم خود را در ایران نشان داد. سیستم قاب ساده از دیدگاه ۲۸۰۰ به چند دسته تقسیم می شود:
- دیوارهای برشی بتن آرمه در سه سطح شکل پذیری ویژه، متوسط و معمولی
- دیوار برشی با مصالح بنایی
- مهاربند واگرای ویژه فولادی
- مهاربند های کمانش تاب
- مهاربندی همگرا در دو سطح شکل پذیری متوسط و معمولی
در این سامانه ها وظیفه مقاومت نیروهای جانبی به عهده دیوار یا مهار بندها می باشد. این سامانه ها بیشتر در سازه های فولادی کاربرد دارند که تیرها به طور مستقیم در بحث باربری زلزله کمک نمی کنند. یعنی نخست، بار زلزله به مهاربندها و یا دیوارها وارد می گردد و بعد از آن به ستون و بعد هم به پی (فونداسیون) سازه منتقل می شود. به همین دلیل در سازه های فولادی با مهاربند ساده، تیرهای با اتصال مفصلی طراحی می کنیم.
این سیستم سازه ای بیشتر در سازه های ۳ تا ۷ طبقه در همه شهرها استفاده می شود. نوع دیوار برشی دار آن بیشتر در شهرهایی مثل مشهد اجرا می گردد؛ به خاطر اکیپ های اجرایی بیشتر ولی نوع مهاربندی آن در اکثر شهرها و در بیشتر مناطق استفاده می شود. البته محدودیت هایی در مورد شکل پذیری آن ها وجود دارد که با تغییر نوع شکل پذیری حل می شود.
سیستم قاب خمشی
این سیستم رایج ترین سیستم در سراسر دنیا است و استفاده از آن محدود به ایران نیست. دلیل پر کاربرد بودن این سیستم سازه ای بیشتر به مباحث معماری و استفاده از پنجره های زیاد و بازشوهای زیاد در ساختمان مربوط می شود. (خصوصا با توجه به سبک معماری مدرن که نورگیری زیادی را می طلبد).
در این سامانه، نیروهای جانبی، نخست توسط تیرها تحمل شده و سپس به ستون ها و در نهایت به فونداسیون انتقال پیدا می کند. در این سیستم سازه ای در اکثر اوقات، تیرها دارای ارتفاع (عمق) زیادی می باشند که برای معماری پروژه کمی آزاردهنده است.به همین دلیل در سیستم سازه فولادی اکثر اوقات تیرها همراه با سخت کننده ها (استیفنر) استفاده می شوند.
و در سازه های بتنی، افزایش مقاومت بتن و یا تغییر سختی سازه در دستور کار قرار می گیرد. این ساختمان ها با توجه به زیبایی و جذابیت زیاد و خصوصا شباهتی که با سبک معماری مدرن و معاصر دارند و پنجره های زیادی را در خود جای می دهند؛ می توانند در ساختمان های ویلایی ۱ یا ۲ طبقه و یا حتی در ساختمان هایی تا ارتفاع ۲۰۰ متر در پروژه ها استفاده شوند.
این نوع سازه ها در دو نوع سازه های فولادی و بتنی و در سه سطح شکل پذیری معمولی، متوسط و ویژه طراحی می شوند. نوع ویژه آن بیشترین حد مجاز ارتفاع را دارد و تا ارتفاع ۲۰۰ متری می تواند سازه در آن طراحی شود. یکی از نکات منفی این نوع ساختمان ها احتمال خرابی بیشتر تیرها بعد از زلزله است و طبعا قابلیت بهره برداری اولیه ندارند و نیاز به تعمیر و یا اتصال قطعات دارند.
سیستم قاب خمشی دوگانه یا ترکیبی
این سیستم بعد از قاب خمشی یکی از رایج ترین انواع سیستم سازه ای در کل جهان می باشد. در این سیستم سازه ای نیروی جانبی به واسطه ترکیب سیستم قاب خمشی و دیوار برشی یا مهار بند ها تحمل می شوند و همه اعضا در ترکیب با یکدیگر در برابر نیروهای زلزله مقاومت می کنند. این سامانه ی سازه ای مورد علاقه خیلی از طراحان ساختمان است. چون:
- فیوزهای زیادی دارد.
- برای ساختمان ها تا ارتفاع ۲۰۰ متر می توان از آن ها استفاده کرد.
- مقاومت بالایی نسبت به سایر سیستم های دیگر دارد.
فیوزها در ساختمان همان اعضای مقاوم در برابر نیروهای جانبی هستند. فیوزها در سیستم دوگانه، دیوارهای برشی یا مهار بندها هستند و یا تیرهایی که در بخش قاب خمشی وجود دارند. و همه با هم در برابر نیروهای وارد شده به سازه مقاومت می کنند.
با توجه به این که این ساختمان ها در برابر نیروی زلزله مقاومت خوبی دارند و همچنین اعضای زیادی به عنوان فیوز دارند از این سیستم سازه ای بیشتر برای:
- برج ها
- سازه های حساس و با اهمیت زیاد مثل بیمارستان ها، کلانتری ها، مدارس، موزه ها و …
استفاده می شود. البته استفاده از این سازه ها برای ساختمان های مسکونی ۵ طبقه به بالا در شهرهایی مثل تهران که خطر لرزه خیزی خیلی زیادی دارند هم مرسوم است و می توان از سازه هایی با شکل پذیری کم تر در این موارد استفاده کرد.
به لحاظ ظاهری هیچ تفاوتی بین دیوارهایی که در قاب های دوگانه هستند با دیوارهایی که در قاب های ساده هستند مشاهده نخواهیم کرد. همین نکته برای مهاربندها هم صدق می کند. انواع سیستم های مهاربندی دوگانه با مهاربندهای قاب ساده ساختمانی به لحاظ ظاهری تفاوتی ندارند.
پس تفاوت در چه چیزی است؟ تفاوت در بطن این سیستم ها در برابر زلزله است. نیرویی که سیستم های دوگانه در برابر زلزله دریافت می کنند بسیار متفاوت از نیرویی است که قاب های ساده دریافت می کنند. نحوه عملکرد آن ها هم متفاوت از سیستم قاب های ساده است و کنترل های خاص خود را دارد.
به عنوان مثال اگر دیوار برشی که به عنوان قاب دوگانه قرار است فعالیت کند، از پس کنترل های مورد نظر بر نیاید، به لحاظ آیین نامه ای، آن دیوار دیگر به عنوان یک دیوار دوگانه محسوب نشده و دیوار در دسته قاب های ساده ساختمانی قرار می گیرد و دیگر نمی توان انتظار داشت که دیوارها همراه با سایر اعضا در برابر بارهای جانبی مقاومت کنند.
شما با نگاه کردن سطحی به نوع اجرا شده یک اسکلت به راحتی نمی توانید متوجه شوید که نوع قاب چیست یا حتی شکل پذیری مد نظر آن چیست. چرا که تفاوت در شکل پذیری در جاهایی خود را نشان می دهد که کاملا نا محسوس است. مثلا:
- در تعداد پیچ های یک اتصال پیچی در سازه فولادی
- در ضخامت بعد جوش در یک اتصال جوشی در سازه فولادی
- در تعداد یا ضخامت میلگرد های به کار رفته در سازه بتنی
- در بزرگ و کوچک شدن ابعاد مقاطع
پس تشخیص این که متوجه شوید یک سازه از چه سیستمی استفاده می کند کار نسبتا دشواری است. حال چه این قاب دوگانه باشد یا قاب ساده تشخیص شکل پذیری به صورت چشمی عملا غیر ممکن است.
سیستم سازه کنسولی
در این سیستم از طره ها و کنسول هایی مثل بالکن ها و یا خانه آبشار خبری نیست. در این سیستم سازه ای کنسول ها به سبک ستون های طره ای هستند و تیرها به صورت مفصلی باید اجرا شوند و اگر هم سازه به صورت بتنی قرار است اجرا شود به عنوان مثال باید به جای تیرهای بتنی از خرپاهای فولادی استفاده کرد. این سیستم سازه ای محدودیت ارتفاع ۱۰ متری دارد و با توجه به این محدودیت، بهترین نوع استفاده از آن ها برای فضاهایی شبیه به انبارها و فضاهای مشابه نظیر مرغ داری ها است.
نکته مهم این است که نیروهای جانبی در این سیستم توسط ستون ها تحمل می شوند و خرپاها یا تیرهای مفصلی اصلا نباید نیروی جانبی را در این نوع سازه ها تحمل کنند. زیرا در این سازه ها کل نیروها توسط ستون ها تحمل می شوند، ابعاد ستون ها از حالت معمولی خیلی بیشتر (حداقل ۲ برابر) است.
انواع سیستم سازه ای خارج از آیین نامه ۲۸۰۰:
- میراگر
- جداساز لرزه ای
- سوپر فریم
- دیوار برشی فولادی
این سیستم ها بیشتر در موارد زیر استفاده می شوند:
- بهسازی
- ساختمان هایی با ارتفاع بلند
- ساختمان هایی با اهمیت زیاد مثل ساختمان بانک مرکزی و …
- ساختمان های مسکونی مجلل که سازنده های آن دوست ندارند زلزله به سازه و معماری و وسایل گران قیمتی که در داخل ساختمان کار کرده اند، آسیب وارد کند.
برای طراحی این سامانه ها همانطور که گفته شد یا باید تجربه زیادی در طراحی داشته باشید یا در مقطع کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) در این زمینه مطالعات خاصی را انجام داده باشید.
میراگر
میراگرها یکی از انواع سیستم های سازه ای هستند که برای مقابله با نیروهای جانبی طراحی شده اند. استفاده از تکنولوژی میراگر در سازه ها با این که عمر خیلی زیادی ندارد (کمتر از ۵۰ سال) ولی در مدتی کوتاه پیشرفت چشم گیری داشتند و خود را به همه جای دنیا رساندند. میراگرها همانطور که از اسمشان پیداست باعث میرا شدن و از بین رفتن نیروهای زلزله می شوند.
در واقع اساس کار آن ها بدین صورت است که وقتی نیروی جانبی باد یا زلزله به یک سازه وارد می شود این دستگاه ها با استفاده از مکانیزم های مختلفی که دارند در برابر نیروهای جانبی مقاومت کرده و باعث کاهش این نیروها می شوند و تا حد امکان از قدرت و نیروی آن ها کم می کنند.
میراگرها بسته به میزان درصد میرایی که دارند می توانند باعث کاهش چشم گیر جا به جایی های جانبی سازه شوند و در یک برج بلند مرتبه، میزان جا به جایی طبقات را به یک دهم مقدار اولیه هم برسانند. البته باید توجه داشته باشید که همه مصالح و همه اجسام به صورت ذاتی میرایی دارند ولی میراگرها با استفاده از روش ها و مصالح خاص، قابلیت کنترل و افزایش میرایی را به طراحان سازه می دهند.
میراگرها انواع مختلفی دارند و به دسته های زیر تقسیم بندی می شوند:
- میراگرهای ویسکو الاستیک
- میراگرهای اصطکاکی
- میراگرهای ویسکوز
- میراگرهای جرمی
- میراگرهای سیال
از میراگرها در ساختمان هایی با طبقات زیاد مثل برج ها، بیمارستان ها، مدارس و سازه های حساس بیشتر استفاده می شود. همچنین در سازه هایی که در حال بهسازی هستند از میراگرها به وفور استفاده می شود. برج تایپه و برج شانگهای از نمونه های برج های طراحی شده با میراگر هستند. همچنین از پروژه های مشهوری که در ایران و تهران با میراگرها طراحی شده اند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساختمان مرکزی بانک پاسارگاد
- بیمارستان ۸۰۰ تخت خوابی مهدی کلینیک (بزرگترین ساختمان مجهز به میراگر اصطکاکی در ایران)
- ساختمان مرکزی بانک گردشگری
- برج ۱۹ طبقه اداری تجاری سئول
- ساختمان تجاری گلدن پالاس ولنجک
- ساختمان اداری میرداماد
میراگرها قابلیت استفاده در سازه های فولادی و بتنی را دارند و محدودیتی به نوع مصالح در آن ها وجود ندارد و در نهایت این سامانه هم مانند تمام سامانه های خارج از ۲۸۰۰ نیاز به تحلیل غیرخطی دارد که بسته به شرایط پروژه به دو صورت استاتیکی و دینامیکی انجام می شود که غالبا حالت دینامیکی در پروژه ها غالب می شود.
جداساز لرزه ای
دسته دیگر از انواع سیستم های سازه ای خارج از ۲۸۰۰، جداسازهای لرزه ای هستند. کار اصلی جداسازها همانطور که از نامشان پیداست جدا کردن ساختمان به قسمت های مختلف است. این جداسازی معمولا در سطوح نزدیک به پی سازه انجام می شود.
(خاک زیر پی (فونداسیون) ممکن است به روشهای میکروپایل، ستون شنی، اختلاط عمیق خاک، تزریق پر فشار و یا تراکم دینامیکی بهسازی شده باشد و یا مقاومت خاک مناسب باشد) و دلیل آن این است که با تقسیم کردن سازه در این بخش از وارد شدن نیروی زلزله به سازه تا حد خیلی زیادی جلوگیری شده و سازه انرژی کمتری از زلزله دریافت کرده و احتمال خرابی تا حد زیادی کاهش می یابد.
اساس استفاده از جداسازهای لرزه ای به این صورت است که با کم کردن شتابی که به ساختمان وارد می شود بتوان نیروی زلزله و جابه جایی نسبی در طبقات (دریفت) را تا حد زیادی کنترل کرد. همچنین جداسازها با افزایش زمان تناوب و افزایش میرایی در مباحث لرزه ای نقش به سزایی دارند و عملا به جای تقویت ظرفیت باربری سازه به کم کردن نیروی زلزله می پردازند.
جداسازهای لرزه ای عموما به صورت زیر تقسیم بندی می شوند:
- جداساز اصطکاکی
- جداساز الاستومری
- جداساز لاستیکی
- جداساز کشسانی سایشی
- جداساز آونگی اصطکاکی
- جداساز سربی لاستیکی
- و استفاده ی ترکیبی به صورت سری و موازی از این جداسازها
موارد کاربرد جداسازهای لرزه ای با توجه به این که اکثرا روی تراز فونداسیون قرار می گیرند در موارد زیر کاربرد دارند:
- سازه های بلند.
- سازه های حساس است که نیاز به کم کردن نیروی زلزله در آن ها دیده می شود.
- سازه هایی که نیاز به بهسازی لرزه ای دارند و کم کردن نیروی زلزله در آن ها اهمیت به سزایی دارد.
- ساختمان های تجملی مسکونی که از معماری های گران قیمت اجزای ساختمان برخوردارند.
از نمونه پروژه های جداساز لرزه ای اجرا شده در سطح جهان می توان به ساختمان موزه ملی نیوزلند، هتل بین المللی در شهر شیچانگ در چین، بیمارستان عمومی شماره یک شهر سوقیان (یکی از بهترین بیمارستان های کشور چین)، فرودگاه جدید پکن (شامل ساختمان اصلی انتظار و برج مراقبت) و از پروژه های اجرا شده در داخل کشور می توان به ساختمان های برج مسکونی ویولت گاردن، ساختمان مدیریت بحران تربت حیدریه، پل ارتباطی مجتمع تجاری پالادیوم، بیمارستان امام حسین شهر کرمانشاه، بیمارستان عارفیان ارومیه و شهرک مسکونی پرند اشاره کرد.
از جداسازها نمی توان فقط در بخشی از سازه بهره برد و باید در کل سازه قرار گیرند. چرا که وجود آن ها در بخشی از سازه عملا میزان جا به جایی های نسبی طبقات را تا حد زیادی تغییر داده و در بخشی از سازه جابه جایی کم و در بخش دیگر جا به جایی بیشتر اتفاق خواهد افتاد که وضعیت سازه را بدتر از حالت بدون جداساز خواهد کرد.
در مورد هزینه ها باید گفت در اغلب اوقات جداسازها هزینه های ساخت را کمتر کرده و باعث بهینه تر شدن مقاطع می شوند. از معایب جداسازها به کمبود قدرت آن ها در برابر نیروی قائم زلزله می توان اشاره کرد که می تواند سازه را دچار مشکلاتی کند.
سوپر فریم
یکی دیگر از انواع سیستم های سازه ای که اخیرا استفاده از آن خیلی باب شده است سوپر فریم ها می باشند. این سیستم سازه ای که توسط ژاپنی ها ابداع شد به سیستم پلان باز نیز مشهور است و مزایای بی شماری دارد. خوشبختانه در کشور ما نیز یک نمونه موجود است و آن هم برج تجارت جهانی تبریز است. این سیستم سازه ای بر اساس ۴ تکنیک خاص که رمزهای اصلی آن هستند طراحی و ساخته می شوند.
- استفاده از بتن پر مقاومت
- استفاده از قطعات پیش ساخته
- استفاده از کف های پیش تنیده و یا پس کشیده
- استفاده از میراگر های ویسکوز یا جرمی و … (در طبقات بالای سازه)
این سازه ها بر اساس ایده ژاپنی ها ساخته شد و ایده های اولیه آن بعد از زلزله کوبه در سال ۱۹۹۵ شروع شد. در این سازه ها عملکرد طراحی کمی متفاوت از سازه های رایج ساختمانی است. در این سازه ها نیروی زلزله توسط یک هسته مرکزی بتنی که به نوعی می توان آن را به یک دیوار H شکل بتنی با عمق زیاد شبیه دانست وارد می شود.
پس از آن نیروها به سوپر بیم ها (تیر های عمیق و فوق العاده قدرتمند با ضوابط خاص طراحی) و سپس به ستون های بالای هر وجه و در نهایت به میراگر (اکثرا جرمی) در بالای سازه منتقل می گردد و با توجه به این که میراگر ها در این سازه ها اکثرا به صورت گوی هستند و در بالای سازه قرار می گیرند نیروی زلزله در طبقات بالایی بسیار کم شده و جابه جایی جانبی سازه نیز به شدت کاهش پیدا می کند. اجزای اصلی در این سیستم عبارت است از:
- دیوار با هسته بتن آرمه
- سوپربیم های فوق العاده قوی
- ستون های متصل به سوپربیم
- میراگر (اکثرا در بالای سازه و به صورت جرمی)
دیوار برشی فولادی
دیوار برشی فولادی یکی دیگر از انواع سیستم های سازه ای می باشد که اخیرا در کشور ما هم رواج زیادی پیدا کرده است. این سامانه ی سازه ای همانند دیوار برشی بتنی بوده اما به جای این که اجزای آن از جنس بتن باشند از جنس ورق های فولادی هستند که بسته به نوع ساختمان و مقدار نیروها دارای ضخامت های متغیری هستند. سیستم دیوار برشی فولادی یکی از بهترین سیستم های سازه های فولادی بوده که نه تنها سیستم فوق العاده قدرتمندی در جذب انرژی دارد بلکه کاملا هم اقتصادی است.
این سامانه هم مثل تمام سیستم های خاج از ۲۸۰۰ نیاز به تحلیل غیرخطی دارد و آیین نامه و مرجع داخلی برای هیچ کدام از این دست سیستم ها غالبا وجود ندارد و با توجه به نزدیک بودن آیین نامه و رفتار های خاکی و خیلی از پارامتر های دیگر استفاده از آیین نامه آمریکا برای تحلیل و طراحی این سازه ها پیشنهاد اصلی است.
این سیستم سازه ای دیوار برشی ساختمان سازه فولادی در برخی موارد همراه با سخت کننده و در برخی موارد بدون سخت کننده؛ در بعضی جاها به حالت سوراخ دار و بعضی دیگر بدون سوراخ و به صورت یکسره است. اگر رفتار دیوار برشی فولادی در یک سازه را خیلی ساده شده فرض کنیم می توان گفت که دیوارها در نقش جان یک مقطع و ستون های کنار آن در نقش بال ها فعالیت می کنند.
یکی از مزیت های این سیستم سازه ای بالا بودن سختی و میزان جذب انرژی است و حتی از دیوار برشی بتن آرمه نیز سخت تر می باشد. به حدی که اگر در اولین طبقه بعد از پی در یک سازه بلند (مثلا 40 طبقه) بخواهیم دو دیوار برشی فولادی و بتنی را با یکدیگر مقایسه کنیم ضخامت دیوار بتنی در پایین ترین تراز شاید به 1.2 متر (۱۲۰ سانتی متر) هم برسد ولی اگر در همان ساختمان از دیوار فولادی استفاده شود به احتمال زیاد ضخامتی کمتر از ۸0 سانتی متر مورد نیاز باشد (به صورت تقریبی).
به همین دلیل است که استفاده از این سیستم نه تنها در بخش سازه ای بلکه در بخش معماری و ایجاد فضاهای بیشتر خصوصا در فضاهایی مثل پارکینگ ها و یا دیوارهای بین اتاق ها به شدت کاربردی تر است. اما از معایب آن هم می توان به احتمال کمانش ورق ها و کمبود نیروی متخصص اجرایی در کشور اشاره کرد. این سیستم سازه ای در ساختمان های بلند، سازه های حساس و هم در ساختمان های مسکونی استفاده می شود و بسته به نظر طراح، تیم اجرایی و نظر کارفرما می توان از آن در پروژه ها استفاده کرد.
ترکیب سیستم های سازه ای مختلف در ارتفاع
ترکیب سیستم های سازه ای مختلف در ارتفاع معمولاٌ به منظور برآورده کردن نیازهای معماری در یک سازه انجام می شود. یکی از متداول ترین حالت هایی که در آن مجبور به ترکیب سیستم سازه ای مختلف در ارتفاع هستیم استفاده از دیوار حائل در طبقات زیر زمین یک سازه است. در واقع استفاده از دیوار حائل در طبقات زیر زمین یک ساختمان به منظور تحمل فشار خاک اطراف ساختمان است.
لازم به ذکر است که پشت بعضی از دیوارهای حائل جهت پایدارسازی گود از روش های مختلفی نظیر میخ کوبی (نیلینگ) و مهارگذاری (انکراژ) استفاده گردیده است. ضمناً اگر گودبرداری به روش مهارمتقابل (استرات)، سازه نگهبان خرپایی و یا ساخت بالا به پایین (تاپ دان) انجام گردیده است، هنگام اجرای دیوار حائل باید دقت کافی در حذف عناصر پایدارسازی گود انجام داد.
در اکثر موارد به منظور کاهش ضخامت دیوار حائل، این دیوار به تیر و ستون‌های اصلی سازه دوخته می‌شود و در نتیجه به عنوان یک دیوار برشی در سازه عمل می‌کند که منجر به افزایش قابل توجه سختی طبقات تحتانی (زیر زمین) نسبت به طبقات فوقانی می‌شود.
در این گونه ساختمان ها در صورتی که از دیوار برشی در طبقات روی زمین استفاده نشده باشد، سیستم باربر جانبی در طبقات زیر زمین با طبقات روی زمین متفاوت خواهد بود. (لازم به ذکر است که موارد ذکر شده در این بند شامل سازه‌هایی که در طبقات زیرین دیوار حائل قرار داده می‌شود و در نتیجه تراز پایه به طبقات بالاتر انتقال داده می‌شود، نیست).
در زمینه سازه فلزی بیشتر مطالعه کنید :
- سازه فولادی یا اسکلت فلزی (Steel Structure)
- سازه صنعتی (Industrial Structure)
- سوله چیست ؟ انواع و کاربرد سوله (Industrial Shed)
- انواع سیستم های سازه ای (Structural System)
- ستون های مرکب بتن و فولاد از قبیل CFT و SRC
- سازه بتنی یا اسکلت بتنی (Concrete Structures)
- آیین نامه ی ۲۸۰۰ ، طراحی ساختمان ها در برابر زلزله
در زمینه پایدارسازی گود بیشتر مطالعه کنید :
- ساخت از بالا به پایین یا تاپ دان چیست؟ (Top-Down Construction)
- نیلینگ یا میخ کوبی دیواره چیست؟ (Soil Nailing)
- انکراژ یا مهارگذاری خاک چیست؟ (Soil Anchorage)
- مهارمتقابل یا استرات چیست؟ (Braced Excavations – Struts)
در زمینه بهسازی خاک بیشتر مطالعه کنید :
در زمینه مطالعات ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید :
- مطالعات خاک یا مطالعات ژئوتکنیک چیست؟ (Site Investigation)
- مطالعات لرزه خیزی چیست؟ (Seismicity studies)
در زمینه طراحی و مشاوره بیشتر مطالعه کنید :
در زمینه تخریب و خاکبرداری بیشتر مطالعه کنید :
- مهندسی تخریب ساختمان (Destruction Engineering)
- خاکبرداری چیست؟ (Excavation)
- تخریب ساختمان چیست؟ مراحل تخریب اصولی (Building Demolition)
مطالب مرتبط :
