فصل یک مبحث 22 (بیست و دوم) مقررات ملی ساختمان (مراقبت و نگهداری از ساختمان ها): کلیات
هدف مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، تعیین حداقل الزامات در طول عمر مفید ساختمان جهت تامین ایمنی، بهداشت، آسایش ساکنین، بهره دهی مناسب و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه می باشد.
طبقه بندی ساختمان ها و انتخاب بازرس:
برای کلیه ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری چهار طبقه کمتر و با حداکثر هشت واحد، حداقل یک بازرس حقیقی الزامی است.
کلیه ساختمان های مسکونی، اداری، تجاری، مراکز آموزشی، فروشگاه ها، مراکز تفریحی، فرهنگی و کلیه سازه ها که از چهار طبقه بیشتر یا بیش از هشت واحد هستند باید دارای بازرس حقوقی باشند.
فصل دوم مبحث 22 مقررات ملی ساختمان: نظامات اداری
ساختمان و کلیه اجزای آن باید در شرایط مناسب توسط مالک و یا نماینده قانونی آن حفظ و محافظت شوند.
مسئولیت اجرای این الزامات بر عهده مسئول نگهداری ساختمان می باشد که کلیه شرایط و امکانات لازم مانند عقد قرارداد نگهداری، بازرسی و پیگیری کلیه امور مرتبط با نگهداری ساختمان را تأمین می کند.
بازدیدهای صورت گرفته باید توسط مسئول نگهداری مکتوب تهیه و ثبت شود.
کلیه استعلام ها باید توام با مصوبات و قضاوت صحیح مهندسی صورت گیرد و در صورت وجود ابهام دفتر امور مقررات ملی ساختمان مورد ملاک قرار گیرد.
مصالح، روش ها و تجهیزات جایگزین هرگاه توسط بازرس مورد تایید قرار بگیرد استفاده از آن بلامانع می باشد.
در صورت عدم رعایت الزامات بازرس، اخطاریه های مشروح به صورت کتبی تهیه و در اختیار مالک برای رفع و بهبود ساختمان توسط مسئول نگهداری ساختمان قرار می گیرد.
ساختمانی که اخطاریه جهت بهبود ساختمان گرفته است حق فروش و واگذاری و حتی اجاره آن را ندارد. مگر به این شرط که مسئولیت کلیه اصلاحات و تعمیرات را بر عهده گرفته باشد.
هرگاه از نظر بازرس، ساختمانی احتمال تخریب و یا فروریختگی دارد و از لحاظ تجهیزات معیوب و خطرناک می باشد موظف است درهر ورودی اطلاعیه ای در خصوص ناامن بودن ساختمان نصب کند.
تغییر کاربری ساختمان در صورتی مجاز است که سرویس دهی و آسایش بهره برداران حفظ شود و تاییدیه از شخص حقیقی یا حقوقی که از طرف وزارت راه و شهرسازی پروانه اخذ کرده، وجود داشته باشد.
فصل سوم مبحث 22 مقررات ملی ساختمان: معماری و سازه
ساختمان ها با شناخت آسیب ها، خرابی ها و ترمیم اصولی به موقع، باعث افزایش طول عمر ساختمان می شوند.
مالک موظف است نقشه های ساخت را از مجری یا دفتر فنی تهیه و با شناسنامه به مسئول نگهداری تحویل دهد و مسئول ساختمان نقشه های ساخت را در اختیار بازرس قرار دهد.
مسئولیت نگهداری مجموعه ها و ساختمان های خالی بر عهده مالک می باشد.
کلیه اجزای سازه ای باید عیب و نواقص آن درحد رواداری مجاز باشند تا بتوانند بارهای پیش بینی شده را تحمل کنند.
در سازه های بتنی باید کیفیت بتن مورد بررسی قرار بگیرد ولی در سازه های فلزی باید عملکرد سازه نسبت به درجه حرارت بالا، عملیات جوشکاری، اتصالات پیچ و مهره و اعضای باربر طبق مباحث مقررات ملی ساختمان مورد بررسی قرار بگیرد.
کلیه بازشوها و یا مکان هایی که باید توسط توری حفاظت شوند، باید دارای شبکه های بافته شده حداقل به ابعاد 1.5 * 1.5 میلی متر و متشکل از 16 سیم در 24 میلی متر باشند.
حفظ نمای ساختمان باید بر مبنای دستورالعمل های طراحی، کنترل و اجرای نمای شهری که توسط ضوابط شهرسازی مطرح شده است، اجرا گردد.
کلیه مسیرهای ورود و خروج که ارتفاع بیش از 750 میلی متر از سطح زمین یا سطوح مجاور دارند نباید ارتفاع نرده های آنها کمتر از 900 میلی متر از سطح زمین باشد. در ضمن ارتفاع حفاظ نباید کمتر از 900 میلی متر از کف ایوان و راهرو و یا سطوح شیب دار باشد.
بازرسی از قطعات معماری و سازه ساختمان توسط بازرس هر 2 سال یکبار انجام می شود.
فصل چهارم مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان: نور، تهویه، شرایط سکونت
روشنایی راه پله ها و فضاهای مشترک در ساختمان های بیش از دو واحد که روشنایی طبیعی آن از 11 لوکس کمتر است باید توسط نور مصنوعی تامین شود و لازم به ذکر است در فضای خارجی هر ساختمان حداقل 11 لوکس در تمام شبانه روز باید روشنایی تامین شود.
فصل پنجم مبحث 22 مقررات ملی ساختمان: تاسیسات مکانیکی
دهانه های ورود و خروج هوا توسط بازرس سالانه 2 بار بازرسی می شوند.
صافی های هوای دریافتی یا تخلیه هوا سالانه حداقل 2 بار و در محیط های آلوده هر ماه بازرسی می شوند.
پلنوم هوا و کویل های سرمایی و گرمایی باید سالانه 2 بار بازرسی شوند.
فن، یاتاقان، تسمه پروانه باید سالانه حداقل 2 بار بازرسی شوند.
کانال کشی ها و دریچه های توزیع هوا باید سالانه 1 بار بازرسی شوند.
هودهای آشپزخانه در صورت از کار افتادن، تعمیر و یا تعویض می شوند ولی هودهای آشپز خانه تجاری باید ماهانه بازرسی، تمیز و شسته شوند. صافی هودها هم باید ماهانه شستشو و سالانه تعویض شوند. هواکش هود آشپزخانه باید ماهانه بازرسی شوند.
دمپرهای ضد آتش باید سالانه 1 بار و یا بعد از آتش سوزی بازرسی شوند.
موتورخانه ها باید سالانه 1 بار بازرسی شوند.
دیگ آب گرم، دیگ بخار و تجهیزات مربوط به آن روزانه و یا هفتگی بازبینی شود ولی سالانه 1 بار کلیه تجهیزات مربوطه بازرسی شوند.
آبگرمکن ها، مبدل ها و مخازن تحت فشار باید سالانه 1 بار بازرسی شوند.
منابع انبساط سالانه حداقل 2 بار در سال باید بازرسی شوند.
بخاری و شومینه باید سالانه 1 بار در سال در شروع آغاز سرما بازرسی شوند.
کوره های هوای گرم باید سالانه 1 بار درسال بازرسی شوند.
بخاری برقی و گرم کننده برقی باید سالانه 1 بار بازرسی شوند.
کولرهای گازی در مناطق معتدل سالانه 1 بار ولی در مناطق گرم و مرطوب هر 3 ماه باید بازرسی شوند.
کولرهای آبی سالانه 3 بار در سال بازرسی می شوند، در هنگام راه اندازی، سپس در حین بهره برداری و در آخر هم در هنگام خاموشی تا سال آینده در شروع فصل گرما بازرسی می شوند. تعویض و یا نظافت پوشال ها دست کم هر 2 سال 1 بار انجام می شود.
دودکش ها باید دست کم سالانه 1 بار بازبینی شوند.
ذخیره سازی و لوله کشی سوخت مایع دست کم سالی 1 بار قبل از شروع سرما بازرسی می شوند. تخلیه بخش انتهای مخزن تا ارتفاع 150 میلی متر از کف با رعایت دستور العمل های شرکت ملی نفت ایران انجام می شود.
تعویض بدنه مخزن در صورت کاهش آن تا حد کمتر از 80 درصد ضخامت اولیه باید صورت بپذیرد.
تاسیسات لوله کشی باید سالانه دست کم 1 بار بازرسی شوند.
تاسیسات تبرید باید سالانه 1 بار در سال بازرسی شوند.
فصل ششم مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان: تاسیسات بهداشتی
بازرسی مخازن دریافت و ذخیره آب هر 3 ماه یکبار، نظافت و تخلیه زیرین آن به ارتفاع 150 الی 300 میلی متری بالاتر از کف برای لای روبی و شستشوی آن طبق دستور العمل های ایمنی باید انجام شوند.
کلیه قسمت های لوله کشی اعم از لوله ها، شیرها و اتصالات باید سالانه 2 بار بازرسی شوند.
حفاظت کننده های جلوگیری از برگشت آب و شیرهای تنظیم فشار باید سالانه 2 بار بازرسی شوند.
تلمبه های آب رسانی سالانه 2 بار باید بازرسی شوند.
مخازن تولید آب گرم و ذخیره آن سالانه 2 بار باید بازرسی شوند.
شبکه های فاضلاب باید به صورت ادواری کنترل و بازرسی شوند. کلیه قسمت های لوله کشی، هواکش فاضلاب باید سالانه 2 بار بازرسی شوند.
کلیه لوازم بهداشتی از لحاظ استقرار، اتصالات، شیرالات و فاضلاب سالانه می بایست 2 بار مورد بازرسی قرار بگیرند.
لوله کشی آب باران از نظر آب بند بودن، تمیز بودن کف شوها و بازدید از کلیه دریچه ها باید سالانه 2 بار در سال انجام شوند.
کلیه بست ها و تکیه گاه ها در شبکه لوله کشی بهداشتی ساختمان باید سالانه 2 بار بازرسی شوند.
فصل هفتم مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان: تاسیسات برقی
کلیه اطلاعات و مدارک مربوط که عبارتند از:
- نقشه های چون ساخت تأسیسات برقی
- مشخصات وسایل و تجهیزات به کار برده شده در تاسیسات برقی
- جزئیات اجرایی مقاطع حساس تاسیسات به صورت نقشه های کارگاهی
باید ثبت و نگهداری شود و در زمان بهره برداری در اختیار ساکنین قرار بگیرد. این مدارک باید در بازرسی های دوره ای مورد استفاده قرار گیرند.
هنگام انجام آزمون ها باید حداقل 10 درصد از لوازم و تجهیزات بررسی شوند که اگر تعداد موارد ایراد از 3 درصد تجاوز کند باید کل لوازم کنترل و گزارش داده شود.
کلیه عملیات بازرسی توسط افراد حقیقی یا حقوقی ذیصلاح باید انجام شود و به تایید مقام مسئول مقررات رسیده باشد.
دوره تناوب بازرسی تاسیسات برقی در ساختمان ها سالانه حداقل 1 بار می باشد.
تابلو برق باید از نظر سالم بودن بدنه، تمیز بودن داخل تابلو از گرد و غبار، واشرهای آب بند، کنترل هادی های موجود مورد بررسی قرار بگیرد.
رله های حفاظتی باید طی برنامه منظمی به طور سالانه چک و کنترل شود.
کلیه کلیدهای اتوماتیک و کنتاکتورها باید با استفاده از الکل و پارچه نرم تمیز شوند.
ترانسفورماتورها باید به صورت هفتگی قبل از اضافه کردن بارهای جدید به آن مورد بررسی قرار بگیرد.
سطوح باطری از هر گونه گرد وغبار باید پاک و تمیز باشند و ترمینال های باطری با استفاده از آب و جوش شیرین پاک سازی شوند و اختلاف بیش از 50 واحد بین سلول ها حاکی از وجود سلول خراب در باطری است و باید اصلاح یا تعویض شوند.
موتورهای الکتریکی باید بر اساس روش های بازرسی توسط افراد متخصص در سه حالت انجام شود.
بازرسی های موتور کوپله شده با بار:
هر 6 ماه: بازدید ظاهری، اندازه گیری و کنترل لرزش و اندازه گیری دمای یاتاقان و سیم پیچ ها
هر 12 ماه: آزمایش روغن و جریان الکتریکی
بازرسی موتور کوپله شده که برقدار نیست:
هر 12 ماه: اندازه گیری مقاومت عایقی، شاخص پلاریزاسیون و مقاومت اهمی سیم پیچ ها
بازدید اساسی موتورهای الکتریکی هر 5 سال یکبار صورت می گیرد.
فصل هشتم مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان: تاسیسات گازرسانی ساختمان ها
مسئول نگهداری ساختمان ها باید شبکه های گاز و تجهیزات نصب شده را به صورت ادواری بازدید نموده و در پرونده های ساختمان ثبت و بایگانی نماید.
دودکش ها و متعلقات آن باید حداقل هر 3 ماه یکبار و در زمان هایی که باد شدید و طوفان رخ می دهد بازرسی و گزارشی تهیه و ثبت گردد.
مجاری تهویه باید هر 3 ماه یکبار بازرسی شوند.
تجهیزات گازسوز ثابت که دارای دودکش ثابتی هستند حداقل هر 3 ماه یکبار و سایر تجهیزات گازسوز که نیازی به دودکش ندارند باید هر 6 ماه یکبار بازرسی شوند.
تجهیزات گازسوز فصلی سالانه حداقل 3 بار: در زمان راه اندازی آن، در حین بهره برداری و در زمان جمع آوری باید مورد بازرسی قرار بگیرد. باید در زمان جمع آوری شیر مصرف توسط درپوش فلزی مسدود و آب بند شود.
شیلنگ های مخصوص گاز باید هر 5 سال تعویض شوند.
لوله کشی گاز باید سالانه حداقل یکبار مورد بازدید قرار بگیرد و باید در نظر داشت به هیچ عنوان نباید لوله های گاز را توسط هوا یا اکسیژن تحت فشار قرارداد تا نشتی پیدا شود. باید توسط گاز نیتروژن یا گازهای خنثی نشتی را پیدا کرد.
کلیه شیرهای گاز باید سالانه حداقل 1 بار از نظر نشتی و ظاهری بررسی شوند. شیر اصلی گاز هم باید در نظر داشت حداقل سالانه یکبار بازدید شود.
کنتور و تنظیم کننده فشار گاز باید سالانه یکبار بازدید شوند.
مالک باید یک نقشه ساخت از لوله کشی ساختمان و محوطه را در اختیار مسئول نگهداری ساختمان قرار دهد.
مسئولیت نگهداری از شبکه های لوله کشی گاز ساختمان و تجهیزات مرتبط، با مسئول نگهداری ساختمان است و دوره تناوب بازرسی از شبکه های لوله کشی برای کلیه ساختمان های مشمول این مقررات، 2 سال می باشد.
فصل نهم مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان: حفاظت در برابر حریق
وضیعت مشخص کردن بخش ها و تجهیزات مرتبط با حفاظت ساختمان در مقابل حریق توسط مسئول نگهداری ساختمان باید حداقل هر 3 ماه یک بار کنترل و بازدید شوند.
دوره تناوب بازرسی باید سالانه یک بار انجام شود. بازرسی بخش ها و تجهیزات حفاظت حریق سالانه 1 بار توسط بازرس، بازدید و کنترل شوند.
فصل دهم مبحث 22 مقررات ملی ساختمان: آسانسورها و پلکان های برقی
بازدید تجهیزات برقی و مکانیکی به صورت ادواری توسط مسئول نگهداری ساختمان 1 بار در هر ماه باید کنترل شوند.
بازرسی آسانسور و پله های برقی توسط بازرس، سالانه یک بار انجام می گردد.
در زمینه بهسازی خاک بیشتر مطالعه کنید :
- تزریق پر فشار یا جت گروتینگ چیست؟ (Jet Grouting)
- ریزشمع یا میکروپایل چیست؟ (Micropile & Underpinning)
- پیش بارگذاری چیست؟ (fill surcharge preloading method)
- اختلاط عمیق خاک یا DSM چیست؟ (Deep Soil Mixing)
- تراکم دینامیکی یا DC چیست؟ (Dynamic Compaction)
- ستون شنی ارتعاشی یا تراکم ارتعاشی چیست؟ (Vibro Stone Column)
- شمع ساختمان ، طراحی و اجرای شمع بتنی و شمع فلزی (Concrete Pile , Steel Pile)
- روش انجماد خاک چیست؟(Ground Freezing)
در زمینه طراحی و مشاوره ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید :
- روش اجزای محدود چیست؟ (Finite Element Method) (FEM)
- اندرکنش خاک و سازه چیست؟ (Soil Structure Interaction) (SSI)
- معرفی نرم افزار Plaxis
- معرفی نرم افزار GEOSLOPE
- معرفی نرم افزار AutoCAD
- معرفی نرم افزار ETABS
- معرفی نرم افزار SAP2000
- معرفی نرم افزار SAFE
- معرفی نرم افزار ABAQUS
- معرفی نرم افزار FLAC
- معرفی نرم افزار MIDAS
در زمینه پایدارسازی گود بیشتر مطالعه کنید :
- ساخت از بالا به پایین یا تاپ دان چیست؟ (Top-Down Construction)
- نیلینگ یا میخ کوبی دیواره چیست؟ (Soil Nailing)
- انکراژ یا مهارگذاری خاک چیست؟ (Soil Anchorage)
- مهارمتقابل یا استرات چیست؟ (Braced Excavations – Struts)
- سازه نگهبان خرپایی چیست؟ (Truss Retaining Structure)
- خاک مسلح یا ژئوسنتتیک چیست؟ (Geosynthetict)
- سپرکوبی چیست؟ (Sheet Pile)
- دیوار دیافراگمی یا دیوار دوغابی چیست؟ (Diaphragm walls – Slurry walls)
- دیوار برلنی یا دیوار سولجر پایل چیست؟ (Berlin wall – Soldier Pile and Lagging System)
- زهکشی و آب بندی در گودبرداری چیست؟ (Drainage- Dewatering & Waterproofing )
- نقشه برداری یا مهندسی نقشه برداری چیست؟ (Surveying)
- پایش گود یا مانیتورینگ چیست؟ (Monitoring)
- دستورالعمل بهداشت، ایمنی و محیط زیست چیست؟ (HSE)
- آموزش گام به گام نقشه خوانی انواع روش های پایدارسازی و گودبرداری
در زمینه مطالعات ژئوتکنیک بیشتر مطالعه کنید :
- مطالعات خاک یا مطالعات ژئوتکنیک چیست؟ (Site Investigation)
- مطالعات لرزه خیزی چیست؟ (Seismicity studies)
- ژئوفیزیک (Geophysics)
- زمین شناسی (Geology)
در زمینه تخریب و خاکبرداری بیشتر مطالعه کنید :
- مهندسی تخریب ساختمان (Destruction Engineering)
- خاکبرداری چیست؟ (Excavation)
- رمپ و جمع آوری رمپ در گودبرداری (Ramp removal excavation)
- گودبرداری و خاکبرداری دو عملیات متمایز از یکدیگر
- گودبرداری غیر اصولی (Unprincipled Building Excavation)
- گودبرداری چیست؟ و اصول اجرای گودبرداری های ساختمانی (Excavation)
- تخریب ساختمان چیست؟ مراحل تخریب اصولی
در زمینه ابنیه و ساختمان بیشتر مطالعه کنید :
- ساخت و ساز ابنیه و ساختمان (Building & Structure)
- قرارداد مشارکت در ساخت (Construction participation contract)
- نظارت بر اجرای پروژه های عمرانی (Construction Supervision)
- مشاوره ساختمانی (Construction consulting)
- مدیریت پیمان (Management Contracting)
- مدیریت طرح (Construction Management)
- مدل کسب و کار (B2B) یا بی تو بی (Business-to-Business)
- انواع سیستم های سازه ای (Structural System)
- مدیریت پروژه های عمرانی (Project Management)
- آیین نامه ی ۲۸۰۰ ، طراحی ساختمان ها در برابر زلزله
- سازه فلزی و سازه بتنی (Steel and concrete structures)
- طراحی سازه بر اساس عملکرد (Performance Based Seismic Design, PBSD)
- تغییرمکان جانبی نسبی طبقات چیست؟ (Drift)
- طیف پاسخ و طیف طرح چیست؟ (Spectrum Response)
مطالب مرتبط :
